Wikipedia

Aplacaedje tîxhon : Diferince etur modêyes

Navigation interactive dans l’historique
← Diferinces des candjmints di dvantDiferinces des candjmints shuvants →
Contenu supprimé Contenu ajouté
VisuelWikicode
MGA73bot (copiner | contribouwaedjes)
7 307 modifications
m Change link from Motî: to :wikt:
Roye 1:
[[Imådje:plakes_Tchonveye_2aplacaedjes_tixhons.jpg|thumb|deus plakes di rowe avou des nos d' aplacaedje tîxhon (''Gurhåmont'' eyet ''Burtimpré'')]]
 
L' '''aplacaedje tîxhon''', e [[Motî:Wikt:linwince|linwince]] do [[walon]], c' est ene sôre d' [[aplacaedje]] di (å pus sovint) deus nos, la kel disterminant est metou po cmincî, eyet l' disterminé padrî, en on seu mot, u avou ene [[loyeure]].
 
== Vîs egzimpes d' aplacaedje tîxhon dins des cmons nos ==
Roye 7:
[[Imådje:plake_tchafor.jpg|thumb|Tchafor]]
==== Vîs cmons mots ====
* [[Motî:Wikt:cloke-poite|cloke-poite]] (poite del veye avou des clokes)
* [[Motî:Wikt:mwinlevêye|mwinlevêye]] (levêye di mwin, mwin metowe so on tite po-z espaitchî del vinde)
* [[Motî:Wikt:pexhon-molén|pexhon-molén]] (molén avou ene adjinçnaedje po-z apicî les pexhons)
* [[Motî:Wikt:pî-bate|pî-bate]] (pîce metowe å dbout d' ene [[Motî:Wikt:sicoreye|sicoreye]])
* [[Motî:Wikt:pî-schaye|pî-schaye]] ([[Motî:Wikt:eschaye|eschaye]] metowe al dierinne randjeye d' on [[toet di schayes]])
* [[Motî:Wikt:pî-stok|pî-stok]] (stok ki sieve di pî po ene posteure)
* [[Motî:Wikt:pî-wå|pî-wå]] (on [[Motî:Wikt:wå|wå]] metou al dierinne randjeye d' on [[toet di strin]])
* [[Motî:Wikt:tchafor|tchafor]] (for al tchåsse)
* [[Motî:Wikt:tchene-simince|tchene-simince]] (simince di tchene)
* [[Motî:Wikt:wangne-corti|wangne-corti]] (corti po wangnî ene sacwè, nén po mete des fleurs)
 
==== Mots eployîs coramint ouy ====
* [[Motî:Wikt:arantoele|arantoele]] (toele d' araegne), [[Motî:Wikt:arincrin|arincrin]] (crin d' araegne),
* [[Motî:Wikt:fiesse-djoû|fiesse-djoû]] (djoû d' fiesse)
* [[Motî:Wikt:pî-sinte|pî-sinte]] (''sinte'' ([[Motî:Wikt:pazea|pazea]]) k' on-z î rote a pî)
* [[Motî:Wikt:pî-stok|pî-stok]] (come on [[Motî:Wikt:stok|stok]] di pire ki sieve di pî a ene [[Motî:Wikt:posteure|posteure]])
* [[Motî:Wikt:scribanc|scribanc]] (banc po scrire)
 
==== Nos di des fleurs et des biesses ====
** [[Motî:Wikt:gorea-moxhon|gorea-moxhon]] (moxhon å gorea)
** [[Motî:Wikt:ôrimiele|ôrimiele]] (miele d' ôr).
** [[Motî:Wikt:tchecawe|tchecawe]] (cawe di tchet)
 
=== aplacaedje addjectif + no ===
* vîs mots avou des addjectifs al [[cawete -ål]]:
** [[Motî:Wikt:tcheråvoye|tcheråvoye]] (tcheråle voye, voye boune assez po les tchårs î passer).
** [[Motî:Wikt:fenåmoes|fenåmoes]] (fenål moes).
** [[Motî:Wikt:hierdåvoye|hierdåvoye]] (hierdåle voye, voye k' el hiede î pout passer).
* [[Motî:Wikt:Nouvveye|Nouvveye]]
* [[Motî:Wikt:tinroxh|tinroxh]] (tinre oxh), [[Motî:Wikt:cronzoxh|cronzoxh]] (cron-z oxh)
* [[Motî:Wikt:croufier|croufier]] (fier ki shonne crou, pask' i rlût)
 
=== Aplacaedje no + viebe ===
* [[Motî:Wikt:viermolou|viermolou]] (molon des viers)
 
=== Aplacaedje adviebe + viebe ===
* [[Motî:Wikt:foû-waidyî|foû-waidyî]]
* [[Motî:Wikt:foû-moenner|foû-moenner]]
* [[Motî:Wikt:houte-diner|si houte-diner]]
 
 
Roye 52:
Ene cåkêye di nos d' veyes, viyaedjes, hamteas et des ôtès plaeces sont fwaites a pårti di aplacaedje tîxhon di deus nos, li disterminé li no d' ene plaece (pré, tchamp, fa, pont) eyet l' disterminant, li no d' ene djin. Vocial sacwants egzimpes lijhîs a pårti do disterminé.
* A vey avou l' payizaedje:
** [[mont (toponimeye)|mont]]: Briyåmont, [[Hodimont (Vervî)|Hodimont]], [[Motî:Wikt:Hozémont|Hozémont]], [[Libråmont]], [[Nådjimont]]
** [[vå (toponimeye)|vå]]: [[Bournivå]], [[Djenvå]], Rebievå, [[Vietrivå]], [[Virwinvå]]
* A vey avou des aiwes:
Roye 58:
** [[han]] : [[Dôhan]], [[Frôhan]], [[Mårbuhan]], [[Rudû|Molhan]]
** [[pont (toponimeye)|pont]] : [[Hinripont]] [[Viyance|Tchårlupont]], [[Watripont]]
** [[fa (toponimeye)|fa, fwè]]: Biernåfa, Nargåfwè, Djerbêfwè, [[Motî:Wikt:Baconfwè|Baconfwè]].
** [[fontinne (toponimeye)|fontinne]] : Burneafontinne
** [[ri (toponimeye)|ri]] : [[Mléri]]
Roye 64:
* A vey avou les tchamps:
** [[tchamp (toponimeye)|tchamp]]: [[Dotchamp]], [[Francortchamp]], [[Strintchamp]]
** [[sårt (toponimeye)|såt]] (sårt): [[Motî:Wikt:Djesponsåt|Djesponsåt]], [[Lodlinsåt]], [[Motî:Wikt:Nåbrissåt|Nåbrissåt]], [[Motî:Wikt:Ricsinsåt|Ricsinsåt]]
** [[rou (toponimeye)|rou]]: [[Motî:Wikt:Mårténrou|Mårténrou]]
** [[ster (toponimeye)|ster]]: [[Hodister]], [[Pepinster]], [[Timister]].
* A vey avou les bwès :
Roye 78:
** [[strêye (toponimeye)|strêye]] : Feronstrêye
** [[rowe (toponimeye)|rowe]] : [[Djiblou (veye)|Gubiet-rowe]], [[Bastogne (veye)|Piconrowe]], [[tchén (toponimeye)|Tchénrowe]].
** [[voye (toponimeye)]] : [[Li Viye Såm|Halene-Voye]] (voye ås [[Motî:Wikt:halene|halenes]]), [[Ôtchamp|Hierdåvoye]] (voye do hierdåd).
** [[molén (toponimeye)|molén]] : [[Moncea-e-l'-Årdene|Ruwåmolén]]
 
Roye 85:
[[Image:Setchri.jpg|thumb|setch + ri]]
On n' les scrireut pus avou des [[loyeure]]s, ca c' est li plaece normåle di l' addjectif e walon.
* [[Fontinne (toponimeye)|Fontinne]] : [[Motî:Wikt:Noere Fontinne|Noere Fontinne]]
* [[Han]] : [[Motî:Wikt:Pitite Han|Pitite Han]], [[Motî:Wikt:Grande Han|Grande Han]], [[Motî:Wikt:Moite Han|Moite Han]].
* [[Motî:Wikt:noû|noû]] : [[Motî:Wikt:Nouve Veye|Nouve Veye]], [[Motî:Wikt:Noûpré|Noûpré]], [[Motî:Wikt:Noû York|Noû York]], [[Motî:Wikt:Les Noûponts|Les Noûponts]]
* [[Prandjloe]] : [[Motî:Wikt:Laid Prandjloe|Laid Prandjloe]]
* [[ri (toponimeye)|Ri]] : [[Motî:Wikt:Setchri|Setchri]], [[Motî:Wikt:Parfonri|Parfonri]]
* [[Vå (toponimeye)|Vå]] : [[Motî:Wikt:Setchvå|Setchvå]], [[Motî:Wikt:Belvå|Belvå]]
* [[Motî:Wikt:vî|vî]] : [[Motî:Wikt:Vî Djnape|Vî Djnape]], Viye Veye
 
== Les rapoirts inte li disterminant eyet l' disterminé. ==
Roye 103:
 
== Candjmints di scrijhaedje loyîs a l' aplacaedje tîxhon ==
* Les longuès voyales då coron des ptits nos polèt divni coûtes: Rodjî => [[Motî:Wikt:Rodjimont|Rodjimont]], Ådjî => [[Motî:Wikt:Nådjimont|Nådjimont]]
* Les [[halcrossès cossounes]] ni si scrijhèt pus. Robiet => [[Motî:Wikt:Robieveye|Robieveye]], Biernåd => Biernåfa.
* Les ptits nos avou -iet (e francès -ert) polnut piede u rtrover leu R: Sibièt / Sibert: [[Sbertchamp]]; Sbêmont. [[Ôtchamp|Djerbêfwè]].
* Les [[halcrosse E]] ni si scrijhèt pus: pires-tchamp (tchamps ås pires) => [[Malåtchî|Pirtchamp]].
Roye 119:
=== Dierins nos d' plaece fwaits avou aplacaedje tîxhon ===
Tote li moyinådje, les nos d' plaeces estént adjinçnés inla. Les dierins k' ont shuvou cisse rîle la:
* [[Motî:Wikt:Casbour|Casbour]] (1757).
* [[Motî:Wikt:Virwinvå|Virwinvå]] (1977).
 
=== L' aplacaedje tîxhon dins les noûmots ===
Les [[rfondeus]] - et eto des ôtes waloneus - ont sayî di raskepyî sacwants noûmots so l' tcherpinte di l' aplacaedje tîxhon. C' est todi des aplacaedjes wice kel disterminant est on mot d' ene seule sillabe.
* no + no : [[Motî:Wikt:peupe-sipata|peupe-sipata]] (sipataedje d' on peupe), [[Motî:Wikt:pî-note|pî-note]] (note metowe e pî d' ene pådje), [[Motî:Wikt:Daegntoele|Daegntoele]] (toele del Daegn), [[Motî:Wikt:ôlpesse|ôlpesse]] (pesse a cåze di l' ôle).
* addjectif + no : [[Motî:Wikt:noûmot|noûmot]] (noû mot).
* no + viebe: [[Motî:Wikt:cirnaivyî|cirnaivyî]] (naivyî e cir).
 
[[Categoreye:Lingaedje walon|Aplacaedje tixhon]]
Prin del pådje «https://wa.wikipedia.org/wiki/Aplacaedje_tîxhon»