Eciclopedeye : Diferince etur modêyes

Ene '''eciclopedeye''' est ene ouve sicrîte ki rashonne li [[sepiance]] uminne.

Li no bén do [[grek]] ''enkuklios paideia'' (εγκύκλιος παιδεία, ''en on ceke d' instruccion''), k' esteut l' no d' ene educåcion comprindant totes les syinces. Li mot divna e latén ''encyclopaedia''.

 

Les eciclopedeyes polèt esse djeneråles, avou des årtikes so totes sôres di sudjets, ou ele si polèt speciålijhî dins on tchamp dné del sepiance (par egzimpe, ene eciclopedeye medicåle).

I gn a-st ossu des eciclopedeys ki rascrovrèt totès sôres di sudjets avou on pont d' vuwe culturel ou nåcionå dné, come li ''Grande Eciclopedeye Sovietike''; ou co des eciclopedeyes ki rascovrèt on movmint politike ou sociå dné, come l' ''[[Eciclopedeye do Movmint walon]]''.

 

Des ovraedjes eciclopedikes ont stî fwait åd dilong d' ene boune pårteye di l' istwere uminne, mins l' mot ''eciclopedeye'' ni cmince a-z esse eployî ki viè l' [[16inme sieke]].

 

Bråmint di scrijheus di l' [[Antikitié]] (come [[Aristote]]) ont sayî di scrire ene ramexhnêye del sepiance di leu tins. Mins c' est [[John Harris]] k' est veyou come li prumî a-z aveur askepyî li sôre d' eciclopedeyes k' on cnoxhe enute, e-z eplaidant e [[1704]] si ''Lexicon technicum'' (''motî tecnike'').

Li bén cnoxhowe ''[[Encyclopaedia Britannica]]'' ourit on cmince bén modesse; di [[1768]] a [[1771]] troes volumes ont stî eplaidîs.

Mins l' viye eciclopedeye li pus cnoxhowe est sins manke ''[[L'Enciclopédie ou dictionnaire raisonné des sciences, des arts et des métiers]]'' (''L' Eciclopedeye ou diccionaire råjhné des syinces, des årts et des mestîs'') eplaideye pa [[Jean Baptiste le Rond d'Alembert]] eyet [[Denis Diderot]] et fineye e [[1772]] (28 volumes, 71.818 årtikes, 2.885 imådjes).

 

Les eciclopedeyes, pa leu structeure di mots et referinces croejhlêyes, convnèt foirt bén å cviersaedje di leu contnou del cogne di live papî viè ene cogne so [[copiutrece]].

Totes les grandes eciclopedeyes ont candjî viè l' cogne éndjolike viè l' fén do [[20inme sieke]].

Les [[hårdêye]]s inte les mots et årtikes k' ont-st a vey l' onk l' ôte sont eto on grand advantaedje.

 

L' infôrmåcion so ene eciclopedeye papî a di tote foice mezåjhe di structeure hierårtchike, eyet tradicionelmint çoula est fwait tot metant les årtikes pa ôre alfabetike, d'anbsp;après leu tite.

Avou les sopoirts informatikes, i gn a pus mezåjhe d' ene prémetowe sitructeure; mins nerén, li plupårt des eciclopedeyes electronikes ofrixhèt des djivêyes pol cweraedje des årtikes, alfabeticmint ou pa sudjets.

 

 

[[Categoreye:Lives]]