Politike linwistike eneviè l' walon
Li politike linwistike eneviè l' walon, c' est totes les mzeures k' ont stî prindowes pa des instances oficires k' estént mwaisses el Walonreye po discoraedjî u ecoraedjî l' walon.
Redjime francès candjî
Tins do Redjime francès, li walon est on patwès come les ôtes. L' idêye, c' est d' elzès dzindjner.
Beldjike do 18inme sieke candjî
Li Beldjike est basteye so on lingaedje oficir, li francès. Tos les lingaedjes do payis, flaminds et walons sont rwaitîs po rén.
Walonreye prûssyinne candjî
El Walonreye prûssyinne (1915-1919), c' est l' Kulturkampf. Li walon n' est nén vizé directumint pask' i n' est rwaitî ki come ene mundart (diyaleke). Mins Bismark vout fé disparexhe li francès vijhén, k' est pår disfondou pa les walon-cåzants.
Beldjike del kimince do 20inme sieke candjî
ezès scoles candjî
Ene circulaire di 1952 dimande ås mwaisses di scole di lûter disconte l' eployaedje des patwès dins le coûs d' recreyåcion.[1]
Sacwants instituteurs vont adon apliker des penitinces po les cis (cenes) ki djåeèt "patwès".
On dene, metans, ene boesse d' aloumetes u on noer boton ås scolîs ki djåznut walon, et sel divèt i rpasser a èn ôte k' il ont oyou djåzer walon eto.
On fwait scrire cint côps «Je ne peux pas parler wallon» [2]
Beldjike del fén do 20inme sieke candjî
Abondroets des lingaedjes dilérins candjî
Margayes di cåze di l' uzaedje oficir do walon candjî
- Siermint da Rodjî Viroux
- Siermint da Claude Snaps
Walonreye di France candjî
Li walon, cåzé dins l' Bote di Djivet, est rprins dins ene djivêye d' ene 70inne di lingaedjes dilérins del France. Mins c' est po les cis ki sont disconte di zels mostrer ki ci n' est nén possibe di tertos les aconter.
Les lingaedjes dilérins sont ricnoxhous pal nouve constitucion k' a stî vôtêye e moes d' djulete 2008.
Sourdants candjî
- ↑ Joseph Docquier; responda al Rantoele, e moes d' octôbe 2007 (schoûtåve so Youtube).
- ↑ E. Pècheur; Les penitinces a scole, Li Rantoele l° 43, waeyén-tins 2007.