Li creyåcion do Monde (teyåte)
Li creyåcion do monde (Li crèyôcion dè monde[1], Li Crèyacion dè Monde[2]), c' est ene pîce di teyåte e walon sicrîte pa André Mottet.
Elle a stî creyeye a Tîne-el-Hesbaye pal dramatike di Tîne-el-Hesbaye Rideau thisnois li 18 di nôvimbe 2018; li djouwaedje a stî filmé ey eredjistré so stroete plake videyo.
Tinme candjî
Come li tite el dit bén, c' est les shijh djoûs del creyåcion, tot londjinant sol shijhe do shijhinme djoû, la kel Bon Diu askepia Adan ey Eve.
Adon-pwis, tote li sinne avou l' peme disfindowe, pu l' moude da Abel, et l' mopliyaedje des djins mågré tot, Cayin tot fjhant toplin des efants a ses sours.
Li troejhinme pårteye, c' est l' aprestaedje di batea da Noyé, pol Diloujhe, avou kékes minutes so l' après-diloujhe.
Djouwaedje candjî
Gn a todi deus plans d' djouwaedje.
Po on prumî, on voet des persounaedjes et tolus di ç' trevén la: Li Bon Diu, li Sint Spér, li Diåle, Adan, Eve, Cayin, Abel, Noyé (avou s' feme, onk di ses fis ey ene di ses feyes). Cwand l' Bon Diu (k' est moussî avou ene grande blanke frake ås lamkenes) cåze, tote li sinne est plonkêye divins ene bleuwe loumire; cwand c' est l' diåle, c' est ene rodje.
Pu, gn a des persounaedjes do tins d' asteure: Lucyin et Armande, ki vnèt direli leur so çou k' est raconté. Et Einstein et Brigitte Bardot, ki vnèt fé scole. I n' vinèt måy a dvize avou les cis di dvant (såf tot å cmince, Einstein).
N a co on troejhinme livea, c' est Zande, k' a on buro a hintche del sinne, et ki rprezinte li scrijheu-oteur. Lu, i djåze avou les deus liveas d' persounaedjes. Li Sint-Spér lyi recasse padecô des målåjheyès kesses, tot djhant : « Alez dmander a l’ ome di Tîne ».
N’ a minme deus sôres d’ intermedes (mins dins l’ sudjet del pîce) djouwés pa troes efants.
Sourdant candjî
C’ est ene sôre di metaedje e teyåte des tecses desja scrîts dins l’ live do minme sicrijheu « Nosse lingaedje ». Mins foirt diswalpés a certains moumints (li sinne del peme, Cayin, l’ aprestaedje do Batea da Noyé.
Roles al creyåcion candjî
- li Bon Diu : Niels ‘o Heren
- Einstein : François Genot
- Brigitte Bardot : Elizabeth Rouche (ki rdjouwrè ossu l’ feye da Noyé)
- Zande li scrijheu (l’ ome di Tîne) : Denis Requette
- li Sint-Spér : Georgy Marivoet
- Lucyin (conintåres d’ asteure) : Manu Demeyer
- si copleuse Armande : Patricia Vandervorst
- Adan : Jean-Louis Radoux
- Eve : Gill Vansteenberghe
- Li Diåle : Johan Ninforge
- Noyé : Lucian Ledoux
- Adada, si feme : Ginette Dechanet
- Ôte persounaedjes : Jean-Marie Stienlet, Lucien Ledoux, Anne-Marie Vigneron, Albert Philippart, Louis Goffart, Farid Hosni, Fabian Mezmacher, Laurence Vandervorst, Jeanine Froment, Gilles Vansteenberghe, Anton Pirçon, Guillaume Gyssembergh, Clémence Fauville.
Li mwaisse del djowe, c’ esteut Fernand Petitjean et l’ loumiraedjisse (foirt a l’ ovraedje avou toplin des candjmints come dit), Bryan Smeckens.
Alére candjî
Li Rantoele l° 94, p. 20.