Li Grande Louwate

Li Grande Louwate (la-minme Lu Grande Luwate; F. Louette-Saint-Denis), c' est èn ancyin ptit ban del Walonreye rebané avou Djedene, el province di Nameur.

• Limeros del posse :
  • asteure : 5575
  • davance : 6874
• Limero diyalectolodjike : D 121
• Arondixhmint : Dinant
• Eplaeçmint sol Daegn: 49° 57' 55 N - 4° 57' 55 E.
• Dimanants: 347 (1830), 516 (1910), 478 (1930)
• Eglijhe du 1878, stîle odjivå.
• Patron: Sint Denis.
• Dicåce: li dimegne ki shût l' 9 d' octôbe.
• Ecarts: Mwinterne, ene anclave dilé Herisson, al frontire francesse, a 8-10 km do viyaedje.

Li Grande Louwate a stî basteye après l' Pitite Louwate.

Po l' etimolodjeye et les vîs scrijhas, riwaitîz dins l' esplicant motî.

No di des plaeces del Grande Louwate

Hamteas

• F. Fontaine-la-Dame
• F. Mointerme

Ôtès plaeces

• Al Plate Pire : cårire di pires primaires foirt rimarkåves (gn a k' deus cårires insi dins l' Urope ; l' ôte est el Hongreye.)

Istwere

Li pårotche del Grande Louwate rimonte bén lon, pusk' e 946, l' impreur Oton baye, dins l' Pagus d' Årdene, a l' Abeye di Wålsårt, on manse signorå, avou 30 manses, ene eglijhe a Sint Dnis, deus bressenes et deus fors a pwin.

Li Grande Louwate a fwait pårteye do doyené di Graide et pårticipéve ås croes banåles di Sint-Houbert. Louwate a sayî d' aler putoit a Astire, mins a stî contrinte di rintrer dins l' djeron di Graide, avou Belfontinne et Nafraiteure, ki fjhént pårteye del pårotche.

E 1635, Li Grande Louwate, come tot l' payis, a sofrou bråmint do passaedje des troupes francesses. Li viyaedje a dmoré dabôrd å dzert durant mwintes anêyes.

Li Grande Louwate a stî lontins e procès avou Nafraiteure po des afwaires di molén banåve, avou les moennes di Mouzon, pol tchesse, avou des ôtes pol potince, si bén ki les moennes ont rvindou leu bén å signeur di Belfontinne, Charles de Vaux (26 avri 1765).

Cwand li diyoceze di Nameur a stî rmetou so pî, e 1803, Li Grande Louwate a dischindou å rang d' vicaireye del Pitite Louwate, po rdivni pårotche seulmint e 1837.

Tuzance walone

• Li roman e walon «Les Grignous» da Gaston Lucy mete e sinne des côpeus d' boûsse k' î dmorént.