Li Grande Louwate
Li Grande Louwate (la-minme Lu Grande Luwate; F. Louette-Saint-Denis), c' est èn ancyin ptit ban del Walonreye rebané avou Djedene, el province di Nameur.
- Limeros del posse :
- asteure : 5575
- davance : 6874
- Limero diyalectolodjike : D 121
- Arondixhmint : Dinant
- Eplaeçmint sol Daegn: 49° 57' 55 N - 4° 57' 55 E.
- Dimanants: 347 (1830), 516 (1910), 478 (1930)
- Eglijhe du 1878, stîle odjivå.
- Patron: Sint Denis.
- Dicåce: li dimegne ki shût l' 9 d' octôbe.
- Ecarts: Mwinterne, ene anclave dilé Herisson, al frontire francesse, a 8-10 km do viyaedje.
Li Grande Louwate a stî basteye après l' Pitite Louwate.
Po l' etimolodjeye et les vîs scrijhas, riwaitîz dins l' esplicant motî.
No di des plaeces del Grande Louwate
candjîHamteas
candjî- F. Fontaine-la-Dame
- F. Mointerme
Ôtès plaeces
candjî- Al Plate Pire : cårire di pires primaires foirt rimarkåves (gn a k' deus cårires insi dins l' Urope ; l' ôte est el Hongreye.)
Istwere
candjîLi pårotche del Grande Louwate rimonte bén lon, pusk' e 946, l' impreur Oton baye, dins l' Pagus d' Årdene, a l' Abeye di Wålsårt, on manse signorå, avou 30 manses, ene eglijhe a Sint Dnis, deus bressenes et deus fors a pwin.
Li Grande Louwate a fwait pårteye do doyené di Graide et pårticipéve ås croes banåles di Sint-Houbert. Louwate a sayî d' aler putoit a Astire, mins a stî contrinte di rintrer dins l' djeron di Graide, avou Belfontinne et Nafraiteure, ki fjhént pårteye del pårotche.
E 1635, Li Grande Louwate, come tot l' payis, a sofrou bråmint do passaedje des troupes francesses. Li viyaedje a dmoré dabôrd å dzert durant mwintes anêyes.
Li Grande Louwate a stî lontins e procès avou Nafraiteure po des afwaires di molén banåve, avou les moennes di Mouzon, pol tchesse, avou des ôtes pol potince, si bén ki les moennes ont rvindou leu bén å signeur di Belfontinne, Charles de Vaux (26 avri 1765).
Cwand li diyoceze di Nameur a stî rmetou so pî, e 1803, Li Grande Louwate a dischindou å rang d' vicaireye del Pitite Louwate, po rdivni pårotche seulmint e 1837.
Tuzance walone
candjî- Li roman e walon «Les Grignous» da Gaston Lucy mete e sinne des côpeus d' boûsse k' î dmorént.