Bidet (sôre di tchvå)

(Redjiblé di Bidete)
Pol discramiaedje des årtikes avou l' mot « bidet », loukîz cial.

On bidet, c' esteut des tchvås k' estént aclevés al libe e l' Burtaegne et avår la.

Avou on ponè di Scôsse

Uzaedje

candjî

Il estént préjhî po saetchî les carioles et les carotches. Mins i siervént ossu po poirter des tchedjes u po monter dsu.

Li cavale si loméve bidete.[1]

Discrijhaedje

candjî
 

I mzurént 110 a 135 cintimetes å garot. Insi, c' est bråmint pu grand k' on ponè.

Istwere

candjî

Ci n' a måy sitî ene raece aclevêye come téle. Adon, cwand on n' a pus yeu dandjî di tchvås, e mitan do 19inme sieke, elle a disparexhou.[2]

Dins l' lingaedje walon

candjî

Li mot a stî dné a tos les ptits tchvås, et passer dins des rime-rames d' efant come:

haydaday so nosse bidet
po ndaler disk’ a Djivet
cweri do pwin et do vén
po maryî mamjhele Mårtén
avou monsieu Domolén.[3]

Dins les belès-letes e walon

candjî

Li mwaisse «persounaedje» di l' epopêye «Li bidete da Colas», c' est ene cavale di bidet, k' aveut wangnî toplin des coûsses dins l' payis d' Perwé diviè 1850. I cite: li flotcheye d' ôr a Såvnire, li sele d' oneur a Du, li medaye a Incoû, eyet l' grand pris d' Djiblou. Il s' aveut ossu metou so les rangs å tournoe d' Oupaye.[4]

Sourdant

candjî
  1. C69 p. 15. E francès li mot «bidette» si trouve dins on live da Gustave Flaubert, Par les champs et par les grèves, 1848, p. 284
  2. (fr) sol Wikipedia francès
  3. rascodou pa Pire Otdjåke et rsiervou so ene sitroete plake avou tos rime-rames d' efants di sacwants payis, sacwants d' zels e walon.
  4. Tot pinsant ki li scrijhaedje est rashiou so ene veure istorike.