Batreye di Caporetto
Li batreye di Caporetto (lomêye eto batreye di Karfreit ou dozinme batreye di l' Isonzo) si passa do 24 d' octôbe å 9 di nôvimbe 1917.
Li viyaedje di Caporetto si lome asteure Kobarid ey est metou e l' Esloveneye.
Disrôlmint del batreye
candjîLes årmêyes otrichyinnes ey almandes, kimandêyes pa Otto von Below vont fé ramasser ene dobleure ås tropes itålyinnes, ki corèt-st evoye disk' a l' aiwe del l' Aiwe di Piyåve. Les Almands avént eployî des epweznants gåz. Les masses å gåz des tropes itålyinnes n' alént nén disconte ces gåz la. Bråmint des sôdårs schapés ont yeu leu peumons broûlés, et ndè sofri tote leu veye.
Mins, sol Piyåve, rafoircis pås tropes franco-inglesses, il ont parvinou a arester les Otrichyins. E moes d’ djanvî 1918, les aloyîs sont mwaisses del bataye del Piyåve et s’ vont i cmincî a rmonter a l’ assôt.[1]
Moirts et prijhnîs
candjîGn ourit a pô près 30.000 moirts do coté des Itålyins, et 20.000 do costé des Almands et Otrichyins. Avou ça ki 260.000 Itålyins fourît fwait prijhnîs.
Cotoû et consecwinces del batreye di Caporetto
candjîCwand ça s’ a passé, les oujhenes itålyinnes estént a deus doets di s’ mete e greve. Les sôdårds end avént leu sô et l’ payis aléve capituler.
On scrijheu itålyin k' a dmoré el Walonreye e 1918, Kurt Suckert Malaparte, a stî foirt estomaké pa l’ piete del bataye di Caporetto. I raconte dins onk di ses lives, kimincî å Bork :
- Po l’ Itåleye, li pus grand må a fwait l' pus grand bén ! I fåt dire ki les tropes franco-inglesses n’ ont waire etervinou dins l’ bataye del Piyåve. Et portant, elle ont yeu on grand côp d' efet sol morå des Itålyins, tot lzî mostrant ki les payis aloyîs les sotnént di totes leus foices.
- Avou Caporetto, les Itålyins avént yeu on fameus côp d’ pougn el frimousse. Il ont rsintou ça come ene grande indjustice. Lu nåcion, k’ esteut a mitan edoirmowe discar la, si va rewoeyî dins on sorsôt patriotike. Et ça s’ va rsinte kékes moes pus tård.[2]
Sourdants
candjî- ↑ Emile Pècheur, Kurt Suckert Malaparte å Bork, Li Rantoele 71, waeyén-tins 2014
- ↑ Kurt Suckert Malaparte, ratourné e walon pa Emile Pècheur, Li Rantoele 71, waeyén-tins 2014, p. 5