Amand Géradin
Amand Géradin (riwalnijhåve Amand Djurådin)[1], c' est on scrijheu e walon skepyî li 24 di may 1910 a Amsin. Il a morou li 9 di setimbe 2000 a Lidje.
Il esteut po-z esse riprins dins l' pordjet (nén adiercî) d' antolodjeye des scrijheus e walon do Payis d' Hu.
Di s' mestî, il esteut pårlî.
Vicåreye
candjîCome studiant d' droet a l' UCL, il aléve a Lidje po shuve les cours di diyalectolodjeye walone da Jean Haust a l' ULg.[2]
I boute po les Eplaidreyes Rex, la k' i va askepyî ene coirnêye «Coine walone» dins leu gazetes. C' est adon k' i va-st arinner Djôzef Mignolet po k' il eplaide ses ouves dins les rvuwes et les coleccion d' live da Rex.
Come Jean de Lathuy et Joseph Mignolet, il a dandjreus stî veyou evi, pask' il esteut foirt camaeråde avou les recsisses. Portant, i cwita l' mouvmint divant l' guere, poy k' i n' est nén rprins come dins l' diccionaire des cis «åyant fwait avou ls Almands tins del guere di 40 ».
Ouve e walon
candjîIl a cmincî a scrire e walon e 1927.
Il nd a-st eplaidî e 1930 ene ramexhnêye, sol tite «Prumire fornêye» (ås eplaidreyes Rex a Lovén).
E 1931, i scrît ene pîce di teyåte, «Tot seu».
E 1932, i vude ene novele ramexhnêye d' arimés, «Tote mi åme».
Pu, e 1942, il eplaide ene epopêye, «Notru-Dame di Baneu».[3]
Prumî scrijhaedje
candjîSi prumî scrijhaedje mostere bén l' assaetchance k' il aveut avou li mouvmint foirt catolike k' aléve divni li pårti Rex]], pårti do Criss Roy. I s' lome "Dispoy todi". Il est dicåçté a ses plankets di l' A.C.J.B. (accion catolike des djonnes Bedjes).
- Dispoy todi ...
- Dispoy todi, dvins nos måjhones,
- Li Criss est pindou dzeu l' djivå;
- Cisse coulêye n' esteut nén walone
- Wice k' on n' veyeut li Criss nole pårt.
- A l' faxhe, nos l' avans ddja veyou;
- E nosse gadot, ns l' avans cnoxhou ;
- Et so leus schôs, hoslés d' paskeyes,
- Nos oyîs nos mames tchanter s' veye.
- Cwand ele edåme on pan, mi mame,
- So l' dorêye crosse, grete ene blanke croes ;
- Et cwand s' fier ås galets, dzeu l' blame,
- Ecråxhî, manceye do prinde feu,
- Del påsse, ele croejhlêye deus toirtchetes;
- Ele vis les rostixh e catchete;
- Ele toûne si fier et pu, d' adroet,
- So l' tåve ele fwait potchî ene rodje croes.
- Viyès croes ki drovèt vos bresses,
- Divins nos bwès, ås creus d' nos voyes,
- Vos m' f'oz rapinser les djoûs d' fiesse,
- Djoûs d' on clair solo k' est evoye.
- Ca les mwins k' ont taeyî vos pires
- Si rdjondît sovint po l' priyire.
- Et nos tåyes ki les ont croejhlé
- Si vnît sovint mete a djnos dlé.
- Come li sôdår poite si banire,
- Come li clokî dresse si cocrê,
- Nosse bon vî Peron stitche e cir
- Li croes: enon, pa, k' Il est bea
- Li Criss, Roy, e mitan d' nosse veye ?
- Tchante lu tofer, tchante lu, Peron:
- Todi divins nosse Walonreye
- Li Criss fourit Roy des Walons.[4]
Sourdant
candjî- ↑ Ortografyî Aman divins l' Live Coppe, p. 171.
- ↑ Baptiste Frankinet, Redécouvertes: Joseph Mignolet, Wallonnes 1/2019, p. 11.
- ↑ Live Coppe p. 171.
- ↑ BALAND Lionel, Rex en wallon: Joseph Mignolet et Amand Géradin, divins : Bulletin d’information du Centre Liégeois d’Histoire et d’Archéologie Militaires, Centre Liégeois d’Histoire et d’Archéologie Militaires (CLHAM), Lidje, 2017, n°141, p.65-70.