Amand Géradin (riwalnijhåve Amand Djurådin)[1], c' est on scrijheu e walon skepyî li 24 di may 1910 a Amsin. Il a morou li 9 di setimbe 2000 a Lidje.

Il esteut po-z esse riprins dins l' pordjet (nén adiercî) d' antolodjeye des scrijheus e walon do Payis d' Hu.

Di s' mestî, il esteut pårlî.

Vicåreye

candjî

Come studiant d' droet a l' UCL, il aléve a Lidje po shuve les cours di diyalectolodjeye walone da Jean Haust a l' ULg.[2]

I boute po les Eplaidreyes Rex, la k' i va askepyî ene coirnêye «Coine walone» dins leu gazetes. C' est adon k' i va-st arinner Djôzef Mignolet po k' il eplaide ses ouves dins les rvuwes et les coleccion d' live da Rex.

Come Jean de Lathuy et Joseph Mignolet, il a dandjreus stî veyou evi, pask' il esteut foirt camaeråde avou les recsisses. Portant, i cwita l' mouvmint divant l' guere, poy k' i n' est nén rprins come dins l' diccionaire des cis «åyant fwait avou ls Almands tins del guere di 40 ».

Ouve e walon

candjî

Il a cmincî a scrire e walon e 1927.

Il nd a-st eplaidî e 1930 ene ramexhnêye, sol tite «Prumire fornêye» (ås eplaidreyes Rex a Lovén).

E 1931, i scrît ene pîce di teyåte, «Tot seu».

E 1932, i vude ene novele ramexhnêye d' arimés, «Tote mi åme».

Pu, e 1942, il eplaide ene epopêye, «Notru-Dame di Baneu».[3]

Prumî scrijhaedje

candjî

Si prumî scrijhaedje mostere bén l' assaetchance k' il aveut avou li mouvmint foirt catolike k' aléve divni li pårti Rex]], pårti do Criss Roy. I s' lome "Dispoy todi". Il est dicåçté a ses plankets di l' A.C.J.B. (accion catolike des djonnes Bedjes).

Dispoy todi ...
Dispoy todi, dvins nos måjhones,
Li Criss est pindou dzeu l' djivå;
Cisse coulêye n' esteut nén walone
Wice k' on n' veyeut li Criss nole pårt.
A l' faxhe, nos l' avans ddja veyou;
E nosse gadot, ns l' avans cnoxhou ;
Et so leus schôs, hoslés d' paskeyes,
Nos oyîs nos mames tchanter s' veye.
Cwand ele edåme on pan, mi mame,
So l' dorêye crosse, grete ene blanke croes ;
Et cwand s' fier ås galets, dzeu l' blame,
Ecråxhî, manceye do prinde feu,
Del påsse, ele croejhlêye deus toirtchetes;
Ele vis les rostixh e catchete;
Ele toûne si fier et pu, d' adroet,
So l' tåve ele fwait potchî ene rodje croes.
Viyès croes ki drovèt vos bresses,
Divins nos bwès, ås creus d' nos voyes,
Vos m' f'oz rapinser les djoûs d' fiesse,
Djoûs d' on clair solo k' est evoye.
Ca les mwins k' ont taeyî vos pires
Si rdjondît sovint po l' priyire.
Et nos tåyes ki les ont croejhlé
Si vnît sovint mete a djnos dlé.
Come li sôdår poite si banire,
Come li clokî dresse si cocrê,
Nosse bon vî Peron stitche e cir
Li croes: enon, pa, k' Il est bea
Li Criss, Roy, e mitan d' nosse veye ?
Tchante lu tofer, tchante lu, Peron:
Todi divins nosse Walonreye
Li Criss fourit Roy des Walons.[4]

Sourdant

candjî
  1. Ortografyî Aman divins l' Live Coppe, p. 171.
  2. Baptiste Frankinet, Redécouvertes: Joseph Mignolet, Wallonnes 1/2019, p. 11.
  3. Live Coppe p. 171.
  4. BALAND Lionel, Rex en wallon: Joseph Mignolet et Amand Géradin, divins : Bulletin d’information du Centre Liégeois d’Histoire et d’Archéologie Militaires, Centre Liégeois d’Histoire et d’Archéologie Militaires (CLHAM), Lidje, 2017, n°141, p.65-70.