Adviebe

Èn adviebe, c' est on mot k' est todi scrît l' minme, et ki candje li sinse d' on viebe, d' èn addjectif, u d' on parey a lu.

Ene advierbire, c' est ene troke di mots ki rote come èn adviebe.

Sacwants adviebes et advierbire di tins

• å moumint:
  • k' on-z est:
    • asteure, pol moumint (å moumint k' on-z est).
    • ådjoûrdu, enute, oûy (å djoû k' on-z est)
    • å djoû d' ouy, å djoû d' enute, å djoû d' ådjourdu (do trevén k' on-z est)
  • k' on-z esteut
    • dinltins = dins l' tins = divins l' tins = divinltins = ancyinnmint = davance (la mo lontins).
    • divant-ersè = divant-ir = divant-z-ir = divanzir (deus djoû dvant l' djoû k' on-z est).
    • ayir = ir = ersè (li djoû di dvant).
    • nawaire = enawaire = lanawaire = dierinnmint (djusse li moumint di dvant).
  • k' on serè
    • sol côp = do côp = docô = tot d' shûte (å moumint ki va shuve)
    • bénrade = bénvite = béntoit = corade = covite = dabôrd = torade = totasteure. (djusse li moumint d' après).
    • totaleure (dins les eures d' après).
    • dimwin (li djoû d' après l' djoû k' on-z est).
    • après-dmwin (deus djoûs d' après l' djoû k' on-z est).
• e sacwants moumints:
  • nén foirt corants: di tenawete = tenawete = tinzintins = cobén = afeye = télfeye = kécfeye = tevozè = pa des côps = padecô = pa côps = pacô = gn a des côps = des côps = des côps k' i gn a = tél côp.
  • ki s' repetèt bråmint des côps
    • onk après l' ôte: a fwait = afwait = a mezeure = fwait-a-fwait = fwait-a-mezeure
    • sovint; a l' åbitude = d' åbitude; mwints côps = t' as mwints côps = tamwints côps
    • a tinzayeure = a tins a eures (todi ås minmes eures).
    • tofer, todi; tchaeke côp, a tot côp bon; djourmåy, djour-et-djourmåy, toltins = tot l' tins.
    • djamåy = måy = jamwais; rålmint.
  • ki durront
    • lonmint = lontins; disk' a todi (foirt lontins); disk' a todi et po todi = advitam =advitam eternam (disk' al fén des tins).
  • veyous onk rimetou a l' ôte.
    • adon = a ç' moumint la.
    • e minme tins: techerdon, susmetant, termetant, dismetant, so ces etrevéns la, so ç' tins la .
    • (foirt rade, eneviè ene sacwè ki passe londjinnmint): tot d' on côp = tot en on côp = tenoncô = d' on plin côp = tot d' ene trake
    • (moumint ki shût) pu, adonpwis, ci côp la, alôsse, après, après côp, après ça; ossu rade, ossi vite; ttossu rade, ttossu vite.
    • (moumints passés): divant ça.
    • po cmincî, aprume, prumîrmint, å cminçmint = å cmince.
    • (moumint metou tot å cminçmint, del djournêye u d' èn ovraedje): matén; timpe; yeure; toit.
    • (moumint metou al fén) tård, po fini, alfén = al fén = efén.
    • dedja
    • å résse d' ouy = a pårti d' enute; dispu don (dispu ç' moumint la).

Adviebes di manire

• adviebes fwaits avou l' cawete mint 2

Adviebes di cwantité eyet d' roedeur

Adviebes di cwantité

• bråmint, waire, pô, pus, dipus, moens, tant, trop, ditrop
• dandjreus, kécfeye, télfeye, afeye
• pår, pårmint, foû, fén, foirt, percé, a crever, a moirt, vormint

Adviebes di roedeur

• assez (ki n' a nén l' minme sinse divant u après l' mot avou l' ci k' il est raloyî)

Adviebes di plaeçaedje

• (près-estance): cial (ci, ciddé, droci, roci, vaici, toci, vola)
• (lon-estance) la (laddé, låvå, ladrî, drola, rola, tola, vaila, lavola
• pôzucion:
  • divant, padvant <> dirî, padrî
  • dizeu, padzeu, dissu <> dizo, padzo
  • didins, divins, ådvins <> foû, ådfoû

Alére

Louis Remacle, Les adviebes, Sintake do walon del Gléjhe tôme II, pp. 150-278.

Hårdêyes difoûtrinnes

• Les adviebes di cwantité e walon dins l' grosse croejhete da Hendschel
• Les adviebes di tins e walon dins l' grosse croejhete da Hendschel
• Sacwants adviebes do walon (dedja studyîs sol Wiccionaire)
  • Sacwants advierbires do walon (dedja studeyes sol Wiccionaire)