L' îperite, c' est on likide uzé pindant les gueres. L' îperite est cnoxhowe po-z årder l' pea e parfondeur.

Imådje mostrant ene molecule d' îperite. Ès fôrmule tchimike, c' est « C4H8Cl2S ». Tchaeke coleur erprezinte èn elemint : li blanc po l' idrodjinne, li gris po l' carbone, li vete po li clôre eyet li djaene pol shoufe.

Istwere

candjî

L' iperite a stî askepyî pa on tchimisse prûssyin, Fritz Harber. Sorlon des statistikes, ci likide ci åreut permetou d' axhorer 6.000 djins.[1]

Discrijhaedje

candjî

Usteye

candjî

L' îperite, c' est on likide ki pout esse djaene come di l' ôle, ubén esse sins coleur.[2] Bén k' ça fouxhe on likide, l' îperite est ossu lomé « gåz moståde » dins des lingaedjes timpesse. Avou ça k' ci likide ci pufkene podbon l' moståde.[3]

Cwand on-z el tchåfe, l' îperite toûne a frawéns. Ci likide ci pout eto foumî disk' a divni epweznant. I reyadjit avou l' aiwe eyet rogne les metås.[2]

Uzaedje

candjî

On s' a siervi d' l' iperite timpesse tins del prumire guere daegnrece eyet dins les gueres inte l' Irak eyet l' Iran.[4] Pindant l' guere 14-18, Fritz Harber, l' askepieu d' ciste åre ci, a metou so pî l' atacaedje d' Îper.[5] C' est pocwè, on-z el a lomé « îperite ».

Referinces eyet sourdants

candjî
  1. https://study.com/academy/lesson/fritz-haber-biography-inventions-facts.html
  2. 2,0 et 2,1 https://www.ilo.org/dyn/icsc/showcard.display?p_lang=fr&p_card_id=0418&p_version=2
  3. https://www.letemps.ch/sciences/sante/methotrexate-gaz-moutarde-chimiotherapie
  4. https://anr.fr/Projet-ANR-10-SECU-0002
  5. https://www.museedelagrandeguerre.com/histoire-grande-guerre/gaz-combat/