Operaedje des tetes ås vatches
L' operaedje des tetes ås vatches, c' est ene operåcion ki s' fwait so les vatches cwand ele s' î ont coixhî. Ci n' est nén si råle ki ça. Ça pout esse tot potchant dins les fis d' ronxhes, tot s' coûtchant so on boket d' veule, u tot s' atrapant l' tete dizo l' onglete e s' rilevant.
Les coixheures å tetes polèt esse simpes (djusse li pea k' est côpêye) u parfondes (aler disk' å tchenå del tete).
Ele polèt esse noveles, u pus deus troes djoûs viyes, ki sont ddja ki s' rifwaiynut, avou ene sipesse crape dissu.
Pocwè rfé les coixheures ås tetes ? candjî
Dins sacwants cas, c' est ene operåcion co assez åjheye, et ça pout schaper ene u deus tetes. Ôtmint, li vatche årè bråmint moens di valeur, et minme diveur aler a l' abatwer. Les coixheures k' avindèt l' tchenå del tete vont eto amoenner, sins fåte, del mamite, ki pôreut passer ås ôtes cwårtîs.
Edoirmaedje et tinaedje astok candjî
On-z edoime li biesse avou del silazene (xylazin), al pus hôte des dôzes. Adon, on l' abate, si ene ni s' coûtche nén tote seule. Come di djusse, el fåt coûtchî sol costé la k' i frè pus åjhey a operer.
I fåt cmincî pa passer ene buzete modrece dins l' tchenå del tete po n' nén côper dvins (cwan i n' a nén stî atrapé).
Po les viyes coixheures avou ene crape dissu, i fåt bén screper tote li playe, disk' a tant k' ele rissoeye a vif. Adonpwis, rakeude avou on fén fi ki s' rimagne tot seu, et ene fene aweye. Les serceyès awiyeyes di fi poligluconike (a môde do Vicryl (c)) sont foirt ahessantes.
Sogne après l' operaedje candjî
On-z årè sogne di n' nén leyî l' vea aler après l' tete et rmoudri l' playe.
Si l' vatche est novelmint velêye, i fårè sayî d' mode a tinzayeure, po n' nén kel biesse atrape del mamite.
Si l' vatche est po-z aler bénrade setche, on l' pout leyî sins mode, après aveur sititchî on tube di setchixhmint dins l' tete.
Alére candjî
P. Andresen & F. Luhman, Traitement chirurgical conservatoire des plaies complexes de la peau, du trayon et du paremchyme de la mammelle., Veterinary Medical Review 2/1976, e francès dins Le Point vétérinaire, vol. 7, l° 32, måss et avri 1978.