Lluís Llach
Lluís Llach i Grande (1948), c' est on tchanteu-compôzeu e catalan, kinoxhou pa ses tchansons siconte des fachisses.
Lluís Llach vina-st å monde a Verges (Baix Empordà, Catalogne) e 1948. Si pere, d' ene famile di gros tnants d' teres, aveut-st avou ene bele plaece dins ç' viyaedje la. Si mame, leye, aveut stî aclevêye a Bårçulone, dins ene famile bordjoesse.
S' apinse Lluís Llach lu-minme, li djin ki va fé moussî l' muzike e s' måjhone, ci serè s' mame. Li guitare k' il eployive avou s' fré esteut da s' mame. Il åront-st eto on piyano.
Ses prumirès årgudinnes, elzès compôze k' i n' a fok shijh set ans; mins si prumire tchanson tchanson avou des paroles da s' grand fré Josep Maria, et l' muzike da lu, ele date del difén di 1965.
Cisse tchanson la, c' est Que feliç era, mare (Ki dj' esteu binåjhe, ti, moman).
Lluís Llach va cmincî a-z esse kinoxhou long et lådje a pårti di 1967, come mimbe do mouvmint del Nouve tchanson (Nova Cançó), cwand il intere el binde Els Setze Jutges (les saze djudjes), ki ci serè lu l' dierin a-z î moussî.
Adon, i va tchoezi ene voye egadjeye politicmint. I n' candjrè pus tot åd dilong di si evolucion årtistike.
Al fén di 1969, après aveur yeu mo do succès populaire, i va tchanter tot seu å Palå del Muzike Catalane. A pårti d' adon, i va esse loukî come onk des meyeus tchanteus compôzeus do moumint. Si årè-t i todi pus di succès, a tos les liveas.
I voyaedjrè-st a Cuba, ey i tchantrè eto pol publik di Madrid. Çoula, ça serè ene miete dizôrnant por lu, ca cwatre ans å long, i n pôrè pus tchanter a Bårçulone. C est adon k' i cmince a fé des concerts el France, copurade a Paris, et ariver a passer a l' Olympia.
Après onk di ses recitals di l' anêye 1975, i va esse aresté pal police. Il årè des foitès amindes et, ût moes å long, on lyi disfindrè di tchanter ses tchansons so tot l' teritwere espagnol.
I va raparexhe e 1976 å Palå Municipå des Spôrts di Bårçulone. C' esteut bôré plin.
Tins di s' cårire, a pårt tchanter les tecses da sinne, il a fwait des muzikes po des powetes k' il a aidî fé cnoxhe, come Kavafis, Joan Salvat-Papasseit, Joan Oliver, Josep Maria de Sagarra, Màrius Torres oudonbén Miquel Martí i Pol.
Il a scrît des peclêyes di tchansons. Vo ndè la sacwantes:
- L'Estaca
- El Bandoler
- La Gallineta
- Si arribeu
- Que tinguem sort
- Fills d'Hiroshima
- Itaca
- Vaixell de Grècia