li dérène Chîje

Li dierinne shijhe (contes)

Li dierinne shijhe (li Dérène Chîje), c' est on live di racontroûles k' on dit al shijhe, sicrîts pa Anatole Marchal, ey eplaidî e 1941.

Contnou

Sovnances : prezintaedje des shijhes amon l’ mwaisse raconteu d’ fåves, sipoté l’ Baron. I s’ rimimbrèt les tournêyes do semdi sint avou l’ benite aiwe.
Li sôrcire do Trô des Tones : gn a la nole macrale, c’ est ene kénte djouwêye a on båbimene. (17-24).
Li grimancyin : minme sôre di kénte, a Zidôre k’ esteut « ene miete enocin ossu ; ene miete bråmint po dire li vraiy » (pp. 27-37).
L' ome ki vleur fé vni l' Diåle. Il estént a bate, et l' diåle a fwait vni on vint a råyî l' måjhon (pp. 38-43).
Li loumrote del Breujhete : ene vraiye istwere di loumrote ki vleut k' on deye des messes po ene djin moite leye tote seule (li loumrote, c' esteut leye, ki n' vleut nén vormint «mori») (pp. 45-49). C' est motoit did cissse creyance la k' s' a wårdé l' uzance del passêye do djoû des åmes a Annvoye.
Djan l' Nåjhi: laide resconte d' onk k' est sô et ki vout aler planter Djan l' Nåjhi sol tere des cinsîs ki sont todi les dierins po fini l' fenåjhe: pp. 51-58.
Li dierin nûton do Trô Colet. Il ont tertos abandné leu naxhe cwand on-z a cincî a cåvler po fé des cårires, såf ci-ci, k' a morou la (pp. 59-68).

A l' anuti, cwand l' solea a dischindou co on côp padrî les bwès, Mirtô, dierin nûton do Trô Colet, a rmoussî e tere, s' a stindou dzo l' coviete di mosseas setchis et clôre ses ouys tot doûçmint. Eco on ptit pô d' l' åme del Walonrye end a ndalé avou lu.

Les sôdårts di Croupet. Paskeye avou on signeur di Crupet, Gontran d' Måleyon. On laid des laids. Il aveut blasfemé tot djhant : «Nos serans mwaisse del tere cwand nos vôrans; ci n' est nén co ene årmêye di dijh-ût meye Bons Diès ki nos arestêyrè» (pp. 69-75).
Li côr di tchesse di sint Houbert (pp. 77-85).
Cwate fåves åtoû d' Marluzene: pp. 87-147.
Cwate fåves so les moxhons: pp. 149-157
- li mårtén-pexheu
- li roytea et l' ivier
- li roytea disploumé et l' houlote
- li råskignoû
Les troes Rwès: istwere des Rwès mådjes ki rivnèt podbon sol tere avou li Ptit Djezus, ki riskepeye podbon. Mins ene anêye, gn a nouk k' a volou rçure li cope Mareye et Djôzef. Il ont roté disk' åd dibout do monde, et les troes rwès les ont shuvou. Adon, li Bon Diu les a metou å stoelî: c' est l' sitoelreye des troes rwès (pp. 158-165).
Les clotches evolêyes : pocwè k' les clotches evont a Rome a Påke (pp. 167-173).
L' åbe di Noyé: pocwè ki l' sapén dimeure vete, et les ôtes åbes piede leus foyes (istwere do prumî ivier) (pp. 175-183).
Li tchår des åmes (pp. 185-195).
Li dierinne shijhe, podbon (pp. 197-201).

Corwaitaedje

Li dérène chîje, da Anatole Marchal sol waibe di Laurent Hendschel

Hårdêye divintrinne

Racourti et corwaitaedje des cwate fåves so Marluzene

Hårdêyes difoûtrinnes

Mwaisse modêye do conte di Marluzene (sol waibe "Li walon d' emon nozôtes")
Modêye e rfondou (so l' Aberteke)
Fråzes do live dins l' Wiccionaire
lijhaedje di Djan l' Nåjhi sol waibe «Amon Lorint»