Isadora Duncan
Isadora Duncan (San Francisco, 1878 - Nice, 1927), di s' vraiy no Dora Angela Duncanon, fourit ene danseuse estazunyinne. Ele fourit-st ene des grandes moderniveuse del danse, la k' ele metou sol costé tot çou k' esteut pår academike, po dner pus di liberté eyet d' creyativité åzès årtisses, askepiant insi li danse modiene.
Si vuzion del danse a stou foirt influwenceye pa l' classicisse eyet l' sinsiulisté di l' årt grek; dins ses coreyografeyes, ele cwereut après ene årmoneye des coirs, èn omaedje å coir. Isadora fourit eto l' prumire a-z eployî, come soûmint po ses spectåkes, del muzike di concert, minme si ele n' aveut nén stî scrîte po-z esse dansêye.
Ele vica-st e l' Urope, wice k' elle a cnoxhou ses pus grands succès, bagant a Paris e 1900. La ele frecanta les djins les pus cnoxhous di si epoke emey les cotuzeus avanciveus; etur zels Lenine eyet les mwaisses moenneus bolchevikes. Ele si maria e 1922 avou on powete rûsse 17 ans pus djonne ki leye; mins ci cial el leya l' anêye d' après et rintrer a Moscou, wice k' i touma dins on grand disbåtchmint eyet fini pa s' touwer e 1925.
L' estîle da sinne a mårké pår les noveas corants del danse, come les cis des danseuses Mary Wigman ou Martha Graham. Elle ourit ene sicole da sinne, eyet cwand li Teyåte des Champs-Elysées a Paris a stî constrût e 1913, li vizaedje da Isadora fourit sculté dins les bas-reliefs på sculteu Antoine Bourdelle ey eto pindowe på pondeu Maurice Denis.
Ele poirtéve sovint des norets d' tiesse avou des grandès traines pa drî leye, eyet c' est çou k' a stî l' cåze di s' moirt, cwand si longou noret s' a-s erôlé dins l' aessî del vweteure d' ene amisse, Ivan Falchetto.
Ele sicrijha ene otobiyografeye e francès, Ma Vie; eyet li spoûle di s' vicåreye a stî l' sudjet d' on fîme, Isadora, parexhou e 1968.
A s' moirt, Isadora Duncan fourit broûlêye, eyet ses cindes si trovèt e l' aite Père Lachaise a Paris.