Hosmint di l' agnea noû-skepyî

Li hosmint di l' agnea noû-skepyî ou tronnaedje di l' agnea novea-né, c' est ene maladeye des agneas djusse sikepyîs, cåzêye pa on pesse-virûsse (Flaviviridae), foirt vijhén do ci del pesse classike do pourcea et do ci del schite å virûsse des djonnes bovrins (BVD).

onk des deus agneas del djermale saye di s' astamper

Minêyolodjince

Li rascråwant adjint passe del mame (la k' i n' cåze nou må) eviè l' tot djonne fetusse å cminçmint del plinnisté.

Les agneas k' ont schapé vont spåde li virûsse tote leu veye.

Li prumire såjhon k' on tropea est acsût, gnè pout aveur disk' a 50 åcint des agneas avou des senes del maladeye. Les såjhons d' après, l' åcintaedje va baxhî, come les biesses divnèt edurantes.

Dins les payis ki n' avént nén l' maladeye divant, li virûsse åreut polou esse sipårdou pa des bovrins epestiferés del schite å virûsse des djonnes bovrins (BVD).

Senes del maladeye

Dins on tropea, on voerè po cmincî on nombe d' agneas ki sont trop ptits å skepiaedje, paski vinou å monde on pô dvant l' tins. Il ont sovint des longous pwels (raeces al linne foirt crolêye), des côps avou des taetches di noer.

Å skepiaedje, l' agnea tronne tot, aprume li tiesse k' i hosse tofer. Dins les cas nén si griyeus, gn a djusse des ptits tronnmints do bodje et des pates di drî, cwand l' agnea vout bodjî, dabôrd k' il a l' air normå cwand il est coûtchî.

I n' si sait nén tni so ses pates. Mins i pout teter, si on l' aprepeye do pés del mame.

Si on parvént a nouri l' agnea, les senes polnut s' amidrer avou l' ådje.

Dins des tropeas k' i gn a, li maladeye va passer sins k' on l' voeye, avou djusse on nombe di skepiaedje di flåwes agneas, et on baxhaedje do mopliyaedje des mames.

• 
  deus agneas al tere; li ci d' hintche a rtoumé après aveur tinou so pates ene munute.
• 
  pwels di skepiaedje, ki n' shonnèt nén esse candjîs dins cisse raece la (Sardi marokin)

Damadjes divintrins

Å microscope, on voerè on manke di miyôlene dins li blanke sustance do cervea.

Médyince

Gn a nou médiaedje po cisse maladeye la. On pout aidî les bedots acsûts ki n' si savèt lever tot les sotnant po lzès fé teter, disk' a tant k' i s' astampexhe tot seus.

Espaitchance

Gn a nol eploctaedje. Sacwants årtisses dijhnut k' on dvreut touwer les agneas rascråwés, po n' nén k' il epestiferénxhe li tropea.

Èn ôte sistinme, c' est di mete les grands agneas k' ont schapé dins l' tropea des berbis bråmint dvant d' î mete li bassî. Insi, les berbis seront djondowes naturelmint do virûsse et åront des disfinses divant d' esse plinnes.

Les bedots et les bovrins divrént esse tinous dins des ståves a pårt.

Les vaccins bovrins del schite å virûsse des djonnes bovrins ni vont nén po waeranti les bedots, ca les antidjinnes sont diferins.

Nos del maladeye ezès lingaedjes

E-n inglès, "Border diseases" (maladeye del frontire) pask' elle a stî discovrowe inte deus provinces inglesses. Ci (biesse) no la a stî spårdou té ké dins toplin des lingaedjes. Mins les Ostralyins et Noûzelandès diynut eto "hairy shaker" (poyou schoyeu).

E francès, on divreut purade eployî "tremblement congénital de l' agneau" (tronnmint condjenitå di l' agnea).

Hårdêye difoûtrinne

(en) Racsegnes e-n inglès sol maladeye