Guere del vatche
Li guere del vatche, c' est come ça k' on-z a lomé ene guere des Walons inte zels, k' a ravadjî l' Condroz inte 1275 eyet 1278.
Les Lidjwès, Namurwès, Braibonîs et Lussimbordjwès î estént egadjîs, ki sotnént soeye-t i l' Conte di Nameur, soeye-t l' Prince Eveke di Lidje, leus deus e margaye a cåze d' ene vatche hapêye a Cînè (adon payis d' Lidje) et rtrovêye sol fôre d' Andene (adon Conteye di Nameur).
Al fôre d' Andene, e 1275, Gui d' Dampire, conte di Nameur eyet d' Flande, meta so pî on tournoe.
On lomé Engoran, payizan d' Djalet, î amoenna li fåmeuse vatche, hapêye a on lomé Rigåd a Cînè.
Ci-cial esteut eto sol fôre. Si ricnoxha-t i s' biesse, et aler racuzer les hapeus å bayî do Condroz. Mins come Andene esteut foû di s' triyaedje, ci-cial propôza a Engoran di rmete li vatche la wice k' el aveut hapé et d' end esse cwite; sins cwè i sereut apicî cwand i rmousreut e Condroz (çou k' i dveut fé po raler e s' måjhone).
Engoran fjha come dit; mins a poenne k' i meta ses pîs e Condroz, les omes do bayî ki l' aconcoistént et k' estént a ç' moumint la dins leus waibes, l' apicît eyet l' pinde a èn åbe. Li signeur di Gône (Djalet esteut sol signeurreye di Gône) s' endè måvla, copurade paski Djhan di Gône voleut divni bayi do Condroz al plaece di Djhan di Haloe. Il adjinçna ene espedicion, avou les signeurs di Cele eyet Spontin, et distrure li tchestea d' Haloe.
Totossu rade, Djihan di Haloe si rvindja, ey aler bouter l' feu so les teres di Gône. Djihan d' Gône dimanda l' aidance do conte di Nameur, Gui d' Dampire. Come ci-cial aveut spôzé Izabele do Lussimbork, les Lussimbordjwès ont moussî, zels eto, dins l' apougnåde.
Namurwès et Lussimbordjwès fjhît l' sidje di Cînè. Les disfindeus del veye fourît tertos broûlés evike dins l' eglijhe. Termetant, li prince eveke di Lidje, Djihan d' Inguî, evoya les Dinantîs ataker Spontin.
Li guere finixha e 1278, après deus ans d' disduts.