Fåwami
(Redjiblé di Fås amisse)
On fåwami, obén on fås amisse, c' est on mot k' on croet comprinde do côp, pask' on cnoxhe li sfwait mot dins èn ôte lingaedje, mins ki vout dire ôte tchoi dins l' lingaedje k' on s' è sieve.
Metans "commodities" e l' inglès ni vout nén dire "commodités" (ahesses) e francès, mins "matires prumires".
E walon, les fås amisses sont purade eneviè l' francès, li lingaedje li pus cnoxhou des Walons. Mins end a eto sacwants eneviè l' inglès.
Sacwants fås amisses sont des emacralés mots : i n' sont fås amisses ki po ene coine del Walonreye.
Vraiys fås amisses
candjîLi sinse walon eyet li sinse francès sont pår diferins
| WA | FR | |
|---|---|---|
| Deujhinne 1A | Calin | Brigand |
| Deujhinne 1B | Doûdoûce | Calin |
| Deujhinne 2A | Comere | Femme
Jeune fille |
| Deujhinne 2B | Canleuse
Mårene |
Commère |
| Deujhinne 3A | Håbiter | Fréquenter quelqu'un |
| Deujhinne 3B | Dimorer | Habiter |
| Deujhinne 4A | Si distrure | Se suicider |
| Deujhinne 4B | Distrure es santé | Se détruire |
| Deujhinne 5A | Saveur | Savoir |
| Deujhinne 5B | Gosse, saweur | Saveur |
| Deujhinne 6A | Singlé | Sanglier |
| Deujhinne 6B | Sot | Cinglé |
| Deujhinne 7A | Zels | Eux |
| Deujhinne 7B | Eles/Elles | Elles |
Dimeys fås amisses
candjîLi sinse walon egzistêye eto e fancès, mins c' n' est nén l' mwaisse sinse.
- lourd : nén "pezant" fizicmint, mins biesse.
Onk des sinses walons n' egistêye nén e francès
- abeye : pout voleur dire "abeye 2", adroet (Fr. habile), mins bén pus sovint eployî po rade (Fr. rapide, vite)
- boton-d'-årdjint : pout voleur dire ene plante del famile des ranonkes ([FR] bouton d'argent ; renoncule à feuilles d'aconit) ubén del famile des stoelacêyes (dins ç' cas, ç' est on fåwami etur li walon yet li francès).
- mecanike (eto : frin des tchårs)
- hanter (eto : aler vey ene crapåde divant l' mariaedje)
- taeye : pout voleur dire "tayaedje" (Fr. taille), mins eto fadêye, tårtene (Fr. tartine), et virêye, rasse (Fr. taillis).
- dandjreus : pout voleur dire "riskeus" (Fr. dangereux), mins pus sovint eployî come adviebe ki vout dire "kécfeye" (Fr. probablement)
- dandjî : pout voleur dire "dandjî 2" (Fr. danger), mins bén pus sovint eployî po mezåjhe (Fr. besoin)
Fås amisses emacralés mots
candjîFås amisses eneviè l' inglès
candjî- livigne n' est nén "vicant" (ingl. living) mins bele plaece (candjmint do sinse di "living room".
- trinnigne n' est nén "etrinnmint" (ingl. training) mins "mousmint di spôrt" (racourtixhaedje di "training coat".
- metingue n' et nén on raploû (ingl. meeting), mins ene manifeståcion (strot sinse di "political meeting").