Houprale ås orayes

Pol discramiaedje des årtikes avou l' mot « houprale », loukîz cial.

Li houprale ås orayes u duk di bwès u duk ås orayes u tchet-coirnou, c' est ene houprale di taeye emîtrinne ki s' tént dins les bwès.

doirmant, les orayes bén stritcheyes

Sincieus no d' l' indje : Asio otus

Famile : Houpralidîs (Strigidae).

a djok, dins èn åbe

Discrijhaedje

Ele est 36 cintimetes hôte. C' est a pô près come li houprale di fagne (38 cintimetes).

Elle a des orayes ki polèt esse bén veyåves cwand ele si rpoize (mins nén cwand ele vole). Did la ses nos e walon eyet e-n inglès (houprale ås longuès orayes, long-eared owl)

Vicaedje

C' est ene des houprales k' on voet cobén volant e plin djoû.

Ele dimane les bwès, copurade dins les sapinires.

El tchat-coirnou tind voltî ås rates et ås soris.

ki fwait des ouys… di tchet-coirnou

Mopliyaedje

Acoirdances

Li måye houke li frumele avou on sourd hoûlaedje : Hoû … oû … oû. Cisse-cial ni s' leye nén aprepyî åjheymint. Li måye vole totåtoû del frumele tot clapant schayetmint des aiyes. I lyi pout eto apoirter a magnî.

Acovaedje

Li frumele cwirt après on vî ni d' coirnaye u d' moxhet, al fotche d' èn åbe.

Ele va ponre cwate u cénk ronds blancs oûs. Ele va cover sins rla sol trevén d' on moes, sol tins kel måye fwait l' awaite, et lyi apoirter a magnî.

Cwand les djonnes sont ploumés, i cwitèt ddja l' niyêye divant di revoler. I vont esse mostrés pa les parints k' elzî aprindront a tchessî. Adonpwis, i cwirront après on novea djîsse.

Divins l' lingaedje walon

Li walon a ritnou d' lu ses grands ouys. On dit come rimetaedje: «des iys di tchet-coirnou» po des grands schåyîs ouys.

Il est eto cnoxhou po bodjî sins brut dins l' nute. Did la li ratourneure : «èn nén fé pus d' brut k' on tchet coirnou».

Al fén, on l' a trové laid. On dit d' onlaid ome: «il est co pus laid k' on tchet-coirnou».