Damjheles et monsieus (insekes)

grands insekes ki volèt tot do long des aiwes

Odonata

Des damjheles sont ki s' adjermelèt so on på d' pasteure

Les damjheles et les monsieus[1], c' est èn ôre d' insekes avou cwate grandès aiyes ås fenès dintleures ki volèt come des areyoplanes, todi bén droet, et sins monter ni dischinde, åd dilong des aiwes, et magnî les moxhes.

Rindjmint : ôre des odonates (Odonata)

Sôres

candjî

On fwait l' diferince inte les ptitès damjheles (on dit ossu: «madame-a-l'-aiwe», dizo-ôre des zigopteres), k' on voet voltî, et les gros monsieus (dizo-ôre des anizopteres), k' on creyeut, dinltins el Walonreye, k' il estént foirt dandjreus, et vos plént tchôkî, coixhî u maker. Did la leu no d' mårtea d' diåle, et co ds ôtes.

Vicaedje

candjî

Ele ont ene tiesse come ene makete, et des gros ronds ouys.

Leu halene vike dins la' aiwe, et scrote ene cåkêye di biesses, come les maclotes.

Doûcès creyances

candjî

On creyeut k' les monsieus ataként les djins, et les côper (did la leu nos d' «cizete», «côpant»), lezî potchî dins les ouys, les maker («doga», «doguet», «mårtea»).[2]

Sourdant

candjî
  1. Po tos les nos e walon, et leus accints, loukîz l' ALW al notule 8 154.
  2. ALW 8, come cial ådzeu.