Fåbite al noere tiesse
Sylvia atricapilla
Li fåbite al noere tiesse u noere fåbite[1] u franke fåbite[2] u cocsante fåbite (les oujhleus el lomèt pus courtinnmint li cocsante u l' noere-tiesse)[3], c' est ene fåbite k' acove e l' Walonreye, et ki tchante foirt bén.
Sincieus no d' l' indje : Sylvia atricapilla
Discrijhaedje candjî
Si noere calote li fwait ricnoxhe åjheymint, mins gn a ki l' måye k' end a ene sifwaite. Li frumele, leye, c' est ene brune.
Vicaedje candjî
Elle arive e l' Årdene (et dins tote l' Urope bijhrece, mitrinne et levantrece) e moes d' avri et-z eraler e moes d' octôbe.[4]
Dins l' restant del Beldjike, e l' France et dins les payis del Mîtrinne Mer, ele dimeure tote l' anêye. Mins, avou l' reschandixhaedje del Daegne, si aire di dmorance a rmonté a Bijhe.[5]
Les voyaedjeuses d' Urope vont ivierner e l' Afrike ey e Mîtrin Levant.
Elle vike dins les bwès avou des bouxhons, et pår dins les parks des veyes.
Ele magne des petches.
Ele xhufele cwand elle est adjokêye mins dins ene plaece k' on n' voet nén.[6]
C' est l' meyeu oujhea xhufleu del Walonreye, après l' råskignoû.[7]
Dins les belès-letes e walon candjî
Colas Dofrexhoe cåze di s' doûs tchant dins s' rilomêye tchanson «Leyîz m' plorer»:
- Måy nole fåbite n’ a fwait oyî come leye
- On tchant si doûs
- Leyîz m’ plorer, tote mi veye est gåtêye
- Dji l’ a pierdou; awè, dji l’ a pierdou.
Sourdants candjî
- ↑ ALW 8 p. 180.
- ↑ «franke», paski c' est l' cene k' on ricnoxhe li mî.
- ↑ fâbitte coqsante, G8 p. 98.
- ↑ G8, come ådzeu.
- ↑ Si on rmete li mape di 2018 a l' cene di 1970 do live Elsevier (B. Bruun & A. Singer, Tous les oiseaux d' Europe, Elsevier, Brussele, 1973, p. 234).
- ↑ B. Bruun & A. Singer, come cial ådzeu.
- ↑ sorlon G8, come cial ådzeu.