Viyaedje

On viyaedje, c' est ene plaece la k' i gn a ddja assez bén d' måjhones et des siervices (botikes, boledjreye, restorant, gåre, eglijhe).

On viyaedje tipike del Walonreye, avou l' eglijhe å mitan (Tchespire)

Li mot "viyaedje" lu-minme n' a pont leyî d' passêye dins les nos d' plaece del Walonreye, mins bén si tayon Viyé.

Motlî

Li viyaedje est pus grand ki l' hamtea, mins pus ptit k' ene veye.

Inte viyaedje et veye, gn a çou k' on loméve on bork. a rcorespondreut, asteure, a ene rebanêye comene ki n' a nén l' gråde di "veye".

Les dmanants d' on viyaedjes sont lomés d' on no di dmorant, mins ki n' esgzistêye nén todi. Il ont eto, po bråmint, on spot.

Istwere des viyaedjes del Walonreye

E 19inme sieke, el Walonreye, cåzu tos les viyaedjes di dpus d' 200 djins avént li statut d' comene. On djheut eto on ban.

Dispu les grands rebanaedjes, dins les payis la k' les viyaedjes estént foirt kissemés, come li Hôte Årdene, on rdene li statut d' viyaedje a tos les ancyinnes comenes et gros hamteas. On dit, metans, ki Gouvi est fwait di 22 viyaedjes, dabôrd k' i gn aveut la ki 5 ancyins ptits bans.

Sôres di viyaedjes

• etroclés viyaedje : les måjhons sont metowes so des voyes ki s' ridjondèt totes å mitan do viyaedje. C' est la k' gn a l' eglijhe, k' est kécfeye basteye al plaece do tchestea, come a Viyance.
• viyaedje sitindous so ene voye, come metans, Méch-divant-Vierton u Ougrêye.
• sitramés viyaedjes: tchaeke måjhon a des tchamps di ttåtoû.
• viyaedjes metou so des tienes.
• viyaedjes metous so des croupets

• 
  ]], on retroclé viyaedje
• 
  sitindou tot do long d' ene grand-rote (Méch-divant-Vierton)
• 
  stramé viyaedje (iye del Reyunion)
• 
  ôte modele, Douccala, Marok
• 
  metou so on croupet el France
• 
  basti so on pindant d' tiene, e Marok

Veye sociåle e-n on viyaedje

Sacwants viyaedje ont ene ritche veye sociåle. i sont-st ahessîs di diferinnès soces : dramatike, ekipe di fotbale, årmonreye, club des djonnes.

Des ôtes, la k' gn a waire d' etinte inte les dmorants, n' ont rén.

Les viyaedjes polèt passer d' ene categoreye a l' ôte so waire di tins, avou l' candjmint des djermêyes di djins.