Fime
On fime, c' est des imådjes ki passèt ene padrî l' ôte divant ene foite lampe, po mostrer do mouvmint, et ki conte istwere u dene des racsegnes so on sudjet, et passer å cinema u al televuzion.
Motlî candjî
On fime est cmandé pa on produjheu et fwait pa on fjheu d' fimes ("reyalizeu"), sol sinnariou (scrip), sicrît pa on scrijheu d' fimes. Les djouweus(es) di role sont lomés acteurs et actresses. I sont mostrés pa èn meteu el sinne. Li tins k' on boute po fé l' fime si lome li filmaedje u tournaedje.
Li prindaedje des portraits est fwait pa des filmeus ("cameramans"), les djins ki sont padrî les cameras, ki schoûtnut on mwaisse filmeu.
Après k' on-z a yeu tot prins les fotos, li fime est emantchî pa èn emantcheu d' fimes ("monteu").
Dins les ôtes mestîs k' i gn a åtoû d' on fime, gn a co les grimeu(se)s (makiyeus), les mousseus(es) (abiyeus, fijheus d' costumes) et les emantcheus d' toûs (effets speciås).
Fime walon candjî
Fime walon-cåzant candjî
Gn a måy pont yeu d' fime e walon. Dins sacwants fimes documintaires, gn a des persounaedjes ki djåznut walon. Come les cis da Xavier Istasse.
Fime francès-cåzant candjî
- 1992 : Ç' esteut arrivé dilé vozôtes ([FR] C'est arrivé près de chez vous)
- 2007 : Cowboy
- 2014 : Les royes del gåde-ås-royes ([FR] Les rayures du zèbre)
Sôres di fimes candjî
- sorlon l' tinme :
- on fime fime conte ene paskeye, come on roman.
- on fime di racsegnes mostere ene sacwè boune a-z aprinde.
- on fime di sbarmint
- sorlon leu longueur
- on court-metraedje
- on long-metraedje
- on rîlêye-fime
- sorlon l' tinme et l' adjinçnaedje
Sacwants rlomés fimes candjî
Sacwants fiesses des fimes candjî
- Fiesse des fimes francès-cåzants di Nameur.
- Festival des fimes di Cane, la k' les Frés Dardenne ont rascoyou deus côps l' plouma (l' ôripåme).