Economeye
L' economeye, c' est l' syince ki studeye li djeu di formåcion del ritchesse et del pôvurté des djins, des societés, des payis.
C' est eto li rzultat des mouvmints d' béns, di siervices et d' manoyes dins on metou payis.
Motli candjî
Li ci kel situdeye, c' est on u ene economisse.
Coxhes di l' economeye candjî
Studiaedje teyorikes candjî
Li macro-economeye situdeye les grands mouvmints d' çanses et d' martchandijhes inte les payis, les provinces, les veyes.
Li micro-economeye parpinse les mouvmints d' cwårs dins on metou manaedje, on viyaedje diné ou téle ou téle soce.
Li finance s' ocupe djusse do djeu des manoyes.
Fonccionmint pratike candjî
L' economeye capitalisse, c' est on sistinme economike la ki tot est fwait po ki les prôpietaires des eterprijhes wangnexhe li pus d' çanses possibe.
L' economeye socialisse u comunisse, c' est on sistinme la ki tertos doet bouter dins les eterprijhes di l' estat, et wangnî a pô près l' minme salåre.
L' economeye di soçnaedje, c' est on sistinme d' eterprijhes, sovint bråmint pus ptites, la ki l' wangne di cwårs n' est nén metou al copete di ttafwait, mins purade li bouneur des djins ki sont a l' ovraedje.
Teyoreyes economikes candjî
L' economeye n' est nén ene syince egzake. Les economisses si raloyèt voltî a ene u l' ôte sicole:
- li scole do libe comiece: ele dit ki les pris dins les martchîs si metèt zels-minmes dafaçon si on n' fwait pår gote rén po-z espaitchî li discandje des béns et des siervices (et, teyoricmint del mwindouve).
- li proteccionisse vout k' i fåt disfinde les produjheus di vosse payis disconte des cis d' ådfoû.