Djune
Li djune, c' est l' decidaedje di n' nén magnî, ou di n' waire magnî, on certin tins, plamour d' ene pratike rilidjeuse.
Li greve di magnî (greve del fwin) ki c' est po po rclamer, et nén pa sintimint rlidjeu, est diswalpêye so ene ôte pådje.
Djune dins sacwants rlidjons candjî
Crustinnisse candjî
Dins l' crustinnisse, li djune rimimbere li termene di 40 djoûs ki Djezu-Cri a djuné e l' wastene. On djunéve don ostant d' tins sol trevén do cwareme.
Dins l' viye eglijhe catolike, on djunéve disk' al prumire sitoele k' on veyeut å cir.[1] C' esteut ene pratike do cwareme, pu do mierkidi des cindes et do bon vénrdi, pu ki s' a pierdou.
On ddjunéve ossu l' vénrdi.
On pleut boere di l' aiwe, et kécfeye magnî do setch pwin (djuner å pwin et a l' aiwe).
Li pratike a divnou pus åjheye. Ça a stî purade di l' abtinince di tchå (li vénrdi et l' mierkidi des cindes). On ddjheut k' on n' pleut nén "magnî crås".
Li djune divant l' cominion, c' esteut do coûtchî do solea do semdi (ou d' èn ôte djoû), disk' après messe do dimegne (ou do londmwin). Il esteut oblidjî disk' åzès anêyes 1960.
Islam candjî
E l' islam, li djune do ramdinne deure tot l' tins do moes do ramdinne. Les praticants n' magnèt ni boere, ni foumer, ni fé l' amour des aireurs do djoû disk' a solea-djus.
I magnèt et boere comifåt del nute. Li prumire eurêye si lome "disdjuner" (purade "didjuner", come l' eurêye di l' åmatén).
Les payis la k' l' Islam est rlidjon d' estat (cåzu tos les payis arabes), c' est foû lwè di magnî dins les espåces publiks tins del djournêye.
Foû do cwareme muzulman, sacwants creyants djunnut eto des djoûs k' i gn a po fé ene boune accion.