Cevenes
[[Imådjes:MC cevenes.jpg| Les Cevenes (occitan Cevenas /sebe'nos/, fr. Cévennes), c' est ene contrêye naturele di France, metowe a Nonne do Massif cintrå.
Ele si ståre so les dipårtumints do Gård eyet del Lozere.
Lingaedje do payis candjî
Li vî lingaedje did låvå, c' esteut l' occitan cevnole.
Il est co cnoxhou asteure des viyès djins, ki polnut co åjheymint comprinde les catalans.
Djeyografeye candjî
Les copetes-mamurons (lomêyes puech, pech e-n occitan, Puy dins les nos prôpes e francès, eyet puig e catalan) serént li dzeu di tot vîs volcans, mins pus erôdés k’ e l’ Åviene.
Djeyolodjeye candjî
C' est ene tere å schayisse.
On î trove des blancs cayôs.
Meteyo candjî
Des foitès plouves lomêyes «walêyes cevnoles» trevnèt a tinzayeure (sovint on côp u deus l' an). Les voyes polnut esse côpêyes, et les viyaedjes enaiwés.
Istwere candjî
Do tins l' l' Impire romin, c' esteut l' Nôr del province rominne di Septimaneye.
Tot ç' payis la a stî prins pa les Arabes vinant do Levant d’ l’ Espagne diviè l' an 700, ey adon esse kinoxhowe come Septimaneye arabe.
Li payis a stî rprins pa Pepin l’ Peuket (motoit minme på tchuvalî Roland, li ci del batreye del Ronxhvå) al fén do 8inme sieke.
Tot on tins, li vå do Gardon esteut lomêye « vå francike », li mot est wårdé (dizo cognes «fracesque» pu «française» dins les nos d' viyaedjes come Sinte-Croes-el-Vå-francike, Sint-Stiene-el-Vå-francike.
Gn a dandjreus la des payaedjes al frontire, lomés Fexhe (sicrît asteure Fez (Fexhe-Roland, Fez-Rolland).
E 17inme sieke, do tins des gueres di rlidjon, gn ava on revintaedje des Cevnoûs (protestants) disconte des catolikes do Rwè d' France.
Asteure, gn a co todi bråmint des viyaedjes avou on timpe protestant. A minme des advintisses.
Peuplåcion candjî
Come ôte pårt, l' ebagance eviè l' veye des djins do payis divna pus pressante après 1945.
Portant, dins les anêyes 1960, gn ourit ene abagance contråvr di djonnes avou l' filozofeye hipîs, ki vnît ratchter des viyès cinses po pîce di pwin. Mins nouv côps so dijh, i leyît ouve après cénk a dijh ans.
End a k' ont dmoré cwandminme, lomés «etrindjirs» pa les dmorant «di stok».
Economeye candjî
Aclevaedje di bedots, ey eto kékès vatches di brouxhirès raeces so les plenaesses.
Coûteure di cascagnîs.
Tourisse di montinne di l' esté.
