Aiwe del Walonreye : Diferince etur modêyes
Contenu supprimé Contenu ajouté
mAucun résumé des modifications |
|||
Roye 1:
[[Categoreye:Aiwe del Walonreye|*]]
[[Imådje:KaartSûre.jpg|thumb|Mape des aiwes del Beldjike, avou l' [[Seure (aiwe)|Aiwe di Seure]] sorlinêye]]
:''[[Wikipedia:Pordjet aiwes di Walonreye|Loukîz cial po shuve sipepieuzmint les aiwes del Walonreye]].''
Les '''aiwes del Walonreye ''', c' est
Ca Mouze, c' est li screne del [[Walonreye]].
Ligne 7 ⟶ 8 :
Tolminme, n a pol moens ene grosse aiwe k' egolene el [[Mozale]], c' est [[Seure (aiwe)|Seure]].
Dins l' [[Province do Hinnot|Hinnot]] et dins l' [[Roman Payis]], n a
<!--a-z acertiner-->
Wartwejhe, ene aiwe ki court al Frontire francesse, si va egoliner dins [[Måne (aiwe)|Måne]], pu dins [[Sene (aiwe di France)|Sene]].
Sacwantès aiwes del Walonreye, cwand ele arivèt el [[Calistinne]], moussèt schåynetmint dins tere, po rassoude sacwants km pus lon. C' est l' cas di l' [[Aiwe di Lesse]] a [[Belvå (Stegne)|Belvå]], [[Wame (e Lome)|Wame]] a [[Djmele]], l' aiwe di [[Virwin]] a [[Ptigniye]]. Insi, i fwait målåjheye di dner les longueur.
Les aiwes sont egroxheyes di des [[ri (aiwe)|ris]].
== Vî motlî walon des aiwes ==
Les pus grandès aiwes, on cåze di zels sins mete l' årtike : Mouze, Sambe. On-z a stindou l' rîle a totes les aiwes, mins sins l' rinde oblidjeye : on pout todi dire '''li''' Smwès, '''l' ''' Ambleve, '''li''' Djåce, astok di l' eployaedje sins årtike : Simwès, Ambleve, Djåce.
Gn a deus troes aiwes ki sont todi metowe avou l' ratourneure "Aiwe di", pask' on l' rescontréve e walon e sacwantsè coines, e 20inme sieke : "Aiwe d' Oûte", "Aiwe di Lesse", "Aiwe di Lome", "Aiwe d' Eure", "Aiwe d' Inne". On pout stinde ciste aloumåcion la a des ôtes aiwes, et cåzer di "l'Aiwe di Vesse", l"Aiwe di Seure".
Li plaece k' ene pitite aiwe si vént agoliner dins ene pus grosse, on dit dins l' vî motlî walon : li maxhe des aiwes (did la l' [[Almaxhe]]). Ucobén, pus biesmint "ås deus Aiwes" (maxhaedje di l' [[Our e Lesse|Aiwe d' Our]] avou l' Aiwe di Lesse. Gn a eto des mots pus imådjreces : "rescontraedje", "rabressaedje".
Dins l' vî lingaedje [[gayel]], li rescontraedje di deus aiwes, c' esteut l' "[[Motî:djimbe|djimbe]]", did la ene cåkêye di nos d' plaeces del Walonreye : [[Djambe]], [[Djimbe]], [[Djimepe]], [[Djinape]], [[Djimele]]. Louukîz e [[Mot%C3%AE_des_etimolodjeyes_gayeles_do_walon#er.C3.AE-rfwait_bodje_gena_.28deus-aiwes.29 Motî des etimolodjeyes gayeles do walon]. Li passaedje do gayel å walon si voet bén dins les deus mots "Djimbe" (li viyaedje) et l' "Almaxhe" (l' aiwe), ki dvént dandjreus dire li minme sacwè å cmince.
== Vås d' Mouze ==
Les pus grossès aiwes k' agolinèt dins Mouze, c' est [[Smwès]], [[Sambe]] eyet l' [[Aiwe d' Oûte]].
Ligne 20 ⟶ 31 :
Divant di s' maxhî a Mouze, l' Aiwe d' Oûte s' a a schipe ragroxhi di deus grossès rivires, li [[Vesse]] et l' [[Ambleve]].
A pårt li Smwès
== Vås d' Escô ==
Ligne 27 ⟶ 38 :
== Vås d' Sene ==
== Hårdêyes difoûtrinnes ==
* [http://lucyin.walon.org/diccionairaedje/aiwes.html Rilevé di sacwants nos walons coinreces des aiwes del Walonreye]
* [[:fr:Rivières de Belgique|Djivêye des aiwes del Beldjike]] (e francès]]
| |||