Wikipedia

Maltès (lingaedje) : Diferince etur modêyes

Navigation interactive dans l’historique
← Diferinces des candjmints di dvantDiferinces des candjmints shuvants →
Contenu supprimé Contenu ajouté
VisuelWikicode
m rif.: trover, prover : bodje B avou «ou»
m rif. oridjene/oridjin-
Roye 20:
Les [[addjectif]]s shuvèt les nos, i gn a pont d' [[adviebe]]s natifs fwaits sepårumint, eyet l' ôre
des mots est assez libe.
Come en [[arabe]] eyet [[ebreu]], les nos eyet ls addjectifs (po les cis d' oridjinneoridjene semitike) prindèt ambedeus l' årtike defini (eg: ''L-Art l-Imqaddsa'', lit. "Li Payis li Sint = Li Tere Sinte"; tz a. arabe ''Al-Ardh al-Muqaddasa''). Cisse rîle la n' s' aplike nén åzès nos eyet addjectifs d' oridjinneoridjene latene.
 
Les nos prindèt li måke do pluriyal eyet ont avou ene måke pol duwalité.
Les viebes mostrèt bén l' tcherpinte semitike a troes letes, avou l' codjowaedje fwait avou des betchetes, des stitchetes eyet des cawetes (e.g., ''ktibna'', arabe ''katabna'', ebreu ''katavnu'' "nos scrijhans"). I gn a deus tins gramaticås: li prezintrece eyet l' parfait (l' inacompli eyet l' acompli?).
 
Çou k' i gn a d' interessant avou l' codjowaedje e maltès, c' est ki des viebes d' oridjinneoridjene romane sont codjowés avou des betchetes eyet cawetes arabes (eg: ''iddeċidejna'' "nos decidîs" < ''(i)ddeċieda'' (viebe d' oridjinneoridjene romane "decider") + ''-ejna'' (måke del 1re djin do plurial å parfait)). L' arabe eyet l' ebreu èn fijhèt cåzu måy çoula avou les viebes eprontés, mins nerén, des pårlers arabe k' i gn a el fjhèt avou.
 
Li croejhete do maltès a deus grandès tcherpintes; ene tcherpinte semitike eyet ene tcherpinte romane; si bén ki c' est come deus croejhetes ene dilé l' ôte.
 
Li tcherpinte romane est å pus sovint l' pus simpe; les mots d' oridjinneoridjene romane fijhèt leus plurials di deus manires: tot lzî radjoutant ''-i'' oudonbén ''-jiet'' (e.g: ''lingwa'', ''lingwi'' "lingadjes"; ''arti'', ''artijiet'' "årts"). Dismetant k' les plurials semitikes sont bén pus complesses; s' i sont-st erîlés, li plurial est mårké pa ene cawete ''-iet''/''-ijiet'' (cf. arabe ''-at'' eyet ebreu ''-ot'') ou ''-in'' (cf. ebreu ''-im''). S' i sont disrîlés, i tcheyèt dins l' categoreye do ''pluralis fractus'', wice ki l' plurial si fwait tot candjant les voyales å dvins do mot: ''ktieb'', ''kotba'' "lives", ''raġel'', ''irġiel'' "omes" (c' est ene caracteristike k' on rtrouve eto en arabe ey en ebreu)
 
=== Motî ===
Roye 36:
Ça fwait k' on pout rmete li maltès avou l' inglès (maxhaedje tîxhon/roman) eyet l' [[iranyin]] (indo-iranyin/arabe) po çou k' est d' l' askepiaedje do lingaedje.
 
Å pus sovint, les mots po les idêyes et concepes soûmint sont d' oridjinneoridjene arabe, dismetant k' les mots pus ''sincieus'', k' ont-st a vey avou les nouvès idêyes ey cayets, li govienmint, li lwè, l' acsegnmint, les årts, li literateure, evnd., sont derivés do sicilyin.
Insi, on-z a vnant d' l' arabe des mots come ''raġel'' ome, ''mara'' feme, ''tifel'' efant, ''dar'' måjhone, ''xemx'' solea, ''sajf'' esté; eyet vnant do sicilyin des mots come ''skola'' scole, ''gvern'' govienmint, ''repubblika'' republike, ''re'' rwè, ''natura'' nateure, ''pulizija'' police, ''ċentru'' cinte, ''teatru'' teyåte, ''differenza'' diferince.
A pô près 50% do motî est semitike, eyet l' restant roman.
Prin del pådje «https://wa.wikipedia.org/wiki/Maltès_(lingaedje)»