Wikipedia

Baloujhe : Diferince etur modêyes

Navigation interactive dans l’historique
← Diferinces des candjmints di dvantDiferinces des candjmints shuvants →
Contenu supprimé Contenu ajouté
VisuelWikicode
mAucun résumé des modifications
m disfaçaedje <small></small> et l' espåce nén côpåve divant les <ref> po les rahoucas
Roye 2:
{{po=}}
[[file:Melolontha melolontha on Crataegus monogyna.jpg|thumb|upright 1.15| Baloujhe a [[Nîme (Virwinvå)|Nîme]]]]
Li '''baloujhe''' u '''balowe''' u '''åbalowe''' (on dit eto: '''arnicot''', '''brouwant''')&nbsp;<ref><small>Po tos les nos e walon del baloujhe, et leus accints, loukîz al notûle [[ALW]] '''8''' 127.</small></ref>, c' est on gros [[inseke]] [[eschaerbotrece]], ki voléve tot zûnant e moes d' may el Walonreye, disparexhou al fén des [[anêyes 1950]].
 
{{sla}} ''Melolontha melolontha''
Roye 12:
I vole zûnanmint al nute. C' esteut e [[moes d' may]] el [[Walonreye]].
 
Divant d' voler evoye, li baloujhe infele ses saetchs a l' air, et sorlever ses ailetes. On dit k' ele «conte les eures» ou: k' ele «conte ses cwårs» ou k' ele «fwait ses pakets».&nbsp;<ref><small>[[ALW]] 8 p. 282.</small></ref>
 
== Mopliyaedje ==
Li baloujhe dene on gros blanc vier, k' on lome li '''tchalon''' ou '''waerbå''' ou '''molon'''&nbsp;<ref><small>Po tos les nos e walon do vier di baloujhe, et leus accints, loukîz al notûle [[ALW]] '''8''' 128.</small></ref>, ki magne les raecinêyes di totes les plantes. I sierveut come [[amoice]] al [[pexhe]].
 
<gallery>
Roye 29:
 
=== come djeu d' efant ===
Disk' e l' [[eter-deus-gueres]], les efants alént scheure les [[tiyoû]]s po-z aler ås baloujhes. Ou adon les apicî k' ele volént tot les djondant avou ene djiniesse.&nbsp;<ref><small>[[Tcha1]] p. 84 (a "érnicot").</small></ref> I loyént on fyis åd triviè des grossès aiyes des baloujhes, et les taper e l' air. Ele catournént, tot volant e zûnant. On djheut "aler fé zûner les baloujhes".&nbsp;<ref><small>[[C1]] p. 427.</small></ref>
 
Les arnåjhes les låtchént dins les scoles ou les stitchî dins les cawetes des båsheles.
 
Les pus traites el metént dins ene boesse avou on [[costri (biesse)|costri]] kel magnive tot lyi trawant l' vinte.&nbsp;<ref><small>[[S25]] a "hârnicot" (p. 81-82).</small></ref>
 
== Peuplåcions d' baloujhes el Walonreye ==
=== cåze do disparexhaedje des baloujhes ===
C' est l' pouverizaedje des dinrêyes et des canadas å [[DDT]] et ås ôtes [[contrinseke]]s, k' a cmincî après l' [[guere di 40]], k' a bråmint dzindjné les baloujhes. Les dierinnes ont ndalé eviè 1960, çou k' a fwait dire ki c' esteut [[Gargarene]] ki les aveut prins avou lu dins l' prumî [[spoutnik]].&nbsp;<ref><small>[[Françoise Marcelle]], «el brike ki tchante», bate "on scrijheu, on djheu" 2011; (''un auteur une voix''), ed. Audace, 2012, ISBN 978-2-917453-36-0, p. 21</small></ref>
 
=== sayes di rmetaedje di baloujhes ===
Dins les [[anêyes 2000]], on a sayî di rmete des baloujhes, metans dins l' grand bwès d' Sint-Houbert.&nbsp;<ref><small>[[S117]] a "baloûje"</small></ref>
 
== Dins les ratourneures e walon ==
Prin del pådje «https://wa.wikipedia.org/wiki/Baloujhe»