|
L' '''ETA''' (prumirès letes di ''Euskadi 'ta Askatasuna'', ''Payis basse et liberté'' e basse), c' est ene organisåcionorganizåcion årmêye clandestine, separatisse ey di clintcha marsisse., ki vout dislaxhî l' [[Payis Basse]] di l' Espagne.
L' ETA vout obtiniavni, åd triviè del lûte årmêye, a l' indepindance do [[Payis Basse]] espagnol, et askepyî èn [[Estat]] ki comprindreut, avou, li [[Navarre]] espagnole eyet li Payis Basse francès.
L' ETA a-st askepyî li [[31 di djulete]] [[1959]].
Å cmince, bråmint ellledes aveutdjins eneestént grandeavou populårtiéleye, nén rén k' å Payis Basse, mins eto dins l' resserestant del [[Sipagne]].
Des djins k' i gn a pinsèt ki l' atintat ki touwa, e [[1973]], [[Luís Carrero Blanco]], tchîf do govienmint eyet successeu metou shuveu do dictateudictateur [[Francisco Franco|Franco]], fourita bråmint stî les cåzes do enetournaedje compôzantea impôrtantecou deld' fénpoyon do redjime frankisse.
Mins a pårti di [[1974]], la ki les atintatstouwaedje di l' ETA divnèt di pus a pus indiscriminésaveules, l' ETA siorganizåcion va pårtischetler e deus: onkene lomécoxhe lomêye ''ETA militåre'', compôzéavou polbråmint plupårtdes d' egzilés ki viként å Payis Basse francès et ki volént metesi enbate avant li voye militåremilitårmint; l' ôte lomé ''ETA politico-militåre'' compôzéki polc' plupårtesteut dipurade militantsdes abshuveus ki vikéntdmorént å Payis Basse espagnol et ki dnéntveyént pus d' impôrtancevoltî åzèsles accions politikes.
E [[1976]] les ''poli-milis'' priviledjîtavît ptchî li l' voye politike, totet subordinantleyî l' voye militåre apadrî. cisse-lale;Il etont s' partiticipéntmoussî i ae l' askepiaedje delEtinte cowålicion nåcionalissNåcionalisse di hintche ''Euskadiko Ezkerra'' (hintche basse, e basse).
E [[1977]] les cmandos speciås (bereziak) di l' ETA politico-militåre s' evont po s' radjonde a l' ETA militåre.
E [[1982]] des discutaedjes si fjhèt inte li govienmint cintrå espagnol eyet l' cowålicion Euskadiko Ezkerra po ndè fini avou l' viyolince; ene amnisteye po les mimbes di l' ETA porshuvous ou e prijhon est decidêye, a discandje d' djocaedjhe des activités militåres. L' ETA politico-militåre s' oto-dissoudrèsi cissedismantchrè minmeleyminme ciste anêye la, paski ses militants abandnant ln' eployaedje delont viyolincepus polvlou pourshuvaedjeeployî l' violince po-z diadiercî leusleu såmescôp.
Mins nerén, l' ETA militåre (ki serè arlomé, pårtidispu d' adondon, lométot simplumintbiesmint "ETA", poy ki l' ETA politico-militåre sn' åyant dissoûtegzistéve pus) considerrèloucrè come des trayixheus les cis ki vont accepter l' påye. Shuvanmint, eti févont assassinerassaziner des mimbes di l' ETA enki egzils' kiavént rivnèt-stsåvé evoye, et k' avént rivnou å payis gråces a cåze di l' amnisteye.
LiDispoy sopoirt di l' ETA amonadon, les djins aont stîtodi sinsmoens rlåtchesotnou all' baxhe dispoy adon, eyet èn espwer di vey ene fén del viyolince po do bon aparexhaETA. vièDiviè l' fén des [[anêyes 1990]];, i s' rafiyént k' on mete ahote ås viyolinces mins li treve fourit rompowe, eyet les atintats ont rataké.
Dispoy [[2002]] li govienmint cintråcintrål espagnol a fwait tote en rîlêye d' accions siconte des organizåcions politikes ou cultureles basses (metaedje foû del lwè di pårtis politikes, di soces, cloyaedje di gazetes et di radios), çou k' a-st acrexhou li vitalité di l' ETA, ki pout dire adon k' elle esteut dins l' vraiy, la ki l' Estat espagnol ni permete nén li voye politike.
[[ca:Euskadi ta Askatasuna]]
| 