Congo bedje : Diferince etur modêyes
Contenu supprimé Contenu ajouté
mAucun résumé des modifications |
mAucun résumé des modifications |
||
Roye 13:
C' esteut e (1932); [[Bapendés#Li revintreye des Bapendés|loukîz cial]].
===
Come po mwints ôtes payis d' Afrike, li [[Dislaxhaedje (politike)|dislaxhaedje]] do Congo va s' passer e [[196O]]. Vocial li racontaedje da [[Gilbert Renson]], k' î esteut.
Gn ava totes sôres di droles di kéntes e 1960, come del foleye da tertos.▼
Sacwants djins, les ''Mpévés'', s' ont metou a distrure totes les amouletes, et cotchessî les macreas. Et fé touwer totes les biesses ([[tchén]]s, [[tchet]]s, [[gade]]s et [[poye]]s; et-z flaxhî djus sacwants grands åbes come les manguîs.▼
▲:''Sacwants djins, les ''Mpévés'', s' ont metou a distrure totes les amouletes, et cotchessî les macreas. Et fé touwer totes les biesses ([[tchén]]s, [[tchet]]s, [[gade]]s et [[poye]]s; et-z flaxhî djus sacwants grands åbes come les
Dins ène ôte viyaedje, on bôreu d' crake dijahut aveur trové on sourdant avou d' l' aiwe ki rindeut foirt, k' i loma : l' aiwe do dislaxhaedje. ▼
▲:''Dins ène ôte viyaedje, on bôreu d' crake dijahut aveur trové on sourdant avou d' l' aiwe ki rindeut foirt, k' i loma : l' aiwe do dislaxhaedje.
A Kipoucou (Kipuku), les djins avént fwait on resseré a costé do viyaedje, et mete des males avou des yebes. C' eseut wårdé pa des omes avou des couteas et minme onk avou on fuzik. On-z oyeut brutyî ki l' 30 di djun, li djoû do dislaxhaedje, les yebes divnrént des cwårs. ▼
▲:''A Kipoucou ([[Kipuku]]), les djins avént fwait on resseré a costé do viyaedje, et mete des males avou des yebes. C' eseut wårdé pa des omes avou des couteas et minme onk avou on fuzik. On-z oyeut brutyî ki l' 30 di djun, li djoû do dislaxhaedje, les yebes divnrént des cwårs.
Li [[franc congolès]] ni valeut dabôr pus rén. Pus moyén di rén fé vni d' l' etrindjir.▼
▲''Li [[franc congolès]] ni valeut dabôr pus rén. Pus moyén di rén fé vni d' l' etrindjir.''
Gn ourit des vôtaedjes e moes d' may, mins les Bedjes n' avént pus l' droet d' elzès carwaitî. Gn ourit toplin des frawtinaedjes. ▼
▲:''Gn ourit des vôtaedjes e moes d' may, mins les Bedjes n' avént pus l' droet d' elzès carwaitî. Gn ourit toplin des frawtinaedjes.
Les pårtis politikes metént el tiesse des djins kel dislaxhaedje, ce sereut des cwårs a rlaye po tertos, èn pus bouter, awè ene oto ubén on frigo, ene bele måjhone, ene comere blanke. ▼
▲:''Les pårtis politikes metént el tiesse des djins kel dislaxhaedje, ce sereut des cwårs a rlaye po tertos, èn pus bouter, awè ene oto ubén on frigo, ene bele måjhone, ene comere blanke.
E moes d' djun, les tchîfs di viyaedje alît a Leyopôlveye po tchoezi leus rprezintants å prumî pårlumint congolès.▼
▲:''E moes d' djun, les tchîfs di viyaedje alît a Leyopôlveye po tchoezi leus rprezintants å prumî pårlumint congolès.''
Les Blancs ont cmincî a fé des egzercices di saetchaedje å fizik, on côp par moes, å mitan del nute.▼
▲:''Les Blancs ont cmincî a fé des egzercices di saetchaedje å fizik, on côp par moes, å mitan del nute.''
Li [[30 di djun]], c' esteut [[fiesse|fiesse-djoû]]. Dins les eglijhes, on-z a fwait djouwer l' [[Tédeyom]]. Å posse, tos les djins ont schoûté l' discours do [[Rwè Bådwin]], li spitch do Prezidint [[Kasavubu]], les rprotches et l' afront å Rwè da [[Lumumba]]. Adonpwis, gn a l' djenerå Janssens, li grand tchîf di l' årmêye, k' a oizou dire ki, por lu, l' indipindance ni candjive rén. A conter d' adon, les sôdårs ont stî sins schoûte. ▼
▲:''Li [[30 di djun]], c' esteut [[fiesse|fiesse-djoû]]. Dins les eglijhes, on-z a fwait djouwer l' [[Tédeyom]]. Å posse, tos les djins ont schoûté l' discours do [[Rwè Bådwin]], li spitch do Prezidint [[Kasavubu]], les rprotches et l' afront å Rwè da [[Lumumba]]. Adonpwis, gn a l' djenerå Janssens, li grand tchîf di l' årmêye, k' a oizou dire ki, por lu, l' indipindance ni candjive rén. A conter d' adon, les sôdårs ont stî sins schoûte.
Li [[1î d' djulete]], gn a yeu do [[bardouxha]] a [[Tîsveye]] eyet [[Yopôlveye]]. On-z a emoenné les Blancs evoye. ▼
▲:''Li [[1î d' djulete]], gn a yeu do [[bardouxha]] a [[Tîsveye]] eyet [[Yopôlveye]]. On-z a emoenné les Blancs evoye.
Do côp après, gn a ene [[dispaitche]] do govienmint djenerå ki dmande a tos les adjints d' l' administråcion bedje di cwiter l' payis. Sovint, les noveas govierneus congolès lezî dmandît di wårder leu posse. <ref> [[Gilbert Renson]], [[Pilipili (otobiyografeye)|Pilipili]], p. 80-83).</ref>▼
▲:''Do côp après, gn a ene [[dispaitche]] do govienmint djenerå ki dmande a tos les adjints d' l' administråcion bedje di cwiter l' payis. Sovint, les noveas govierneus congolès lezî dmandît di wårder leu posse.'' <ref> [[Gilbert Renson]], [[Pilipili (otobiyografeye)|Pilipili]], p. 80-83).</ref>
== [[Lives e walon|Lives]] e scrijhaedjes e walon sol Congo bedje ==
| |||