|
[[Categoreye:Pordjets]]
== Rilomêyès djins ==
== A vey avou l' Walonreye ==
* [[Rilomés Walons]]
** [[Rilomés Lidjwès]] (del Principåté)
** [[Rilomés Bouyonîs]] (del Dutcheye)
== Foclore e lingaedje walon ==
* [[fåveFåve do vî vî tins]]
** [[rime-rameFåve d'di efantBietlete]]
** Fåve di [[conteneAraedjî tchesseu]]
** [[doetreceFåve do violoneu et do leu]]
** Li [[fåsse tchesse]]
* [[Rime-rame d' efant]]
** [[Contene]]
** [[Doetrece]]
** [[Potaedje (ås djeus d' efants)]]
** [[zoupleuseZoupleuse]]
* Ôtès compôzicions mitan foclorikes
** [[paskeyePaskeye]]
** [[Noyé walon]]
** [[rimetaedjeRimetaedje (sicrijhaedje)|rimetaedje]]
** [[rimeRime a dit-st i]]
** [[Sapinsté]]s
== Croeyances et uzances rilidjeuses ==
=== Sints del Walonreye ===
* [[Sints fiestis el Walonreye|Alez 's vey sol pådje des sints fiestis el Walonreye]]
=== otès uzances rilidjeuses ===
=== [[sints fiestis el Walonreye|Sints del Walonreye]] ===
* [[cwareme (crustin)]]
E rfondou on n' mete nén d' loyeure dins les nos des sints cwand c' est k' on cåze do sint lu-minme; mins on mete ene loyeure cwand c' est on no d' plaece.
* [[Noyé]]
* [[Påke]]
On wåde eto pol pitit no ki vint après "sint(e)" ene fôme ancyinne, pus walone, ki pout esse diferinne del fôme do ptit no k' on eploye asteure, insi [[sint Djhan]] eploye li fôme [[Motî:Djihan|Dj(i)han]] minme si å pus sovint on eploye asteure "Djan" dins l' cåzaedje di tos les djoûs.
L' eployaedje di ces viyès fômes c' est pask' on l' ritrove co dins les nos d' plaece walons fwaits so ces ptits nos la.
Pa des côps, on pout balziner, i fåreut tchoezi ene fôme ou l' ôte.
Po les ptits nos avou spotchåve voyale, on-z a metou a costé l' no avou l' voyale, po informåcion (cwand c' est on no omrin, come "sint" finixh avou ene oyåve voyale, li spotchåve do ptit no s' eva)
C' est eto ces fômes la k' on prindrè po rfonde des nos d' plaece, d' aiwe (mins avou l' loyeure ci côp chal)
* [[sinte Aldegonde]]
* [[sint André]]
* [[sint Åbin]]
* [[sinte Ane]]
* [[sinte Bedje]]
* [[sint Bernåd]] (ou Biernåd? "Biernåd" est eployî dins l' pådje [[Cambron-Castiô]])
* [[sinte Cécile]] ou [[sinte Cicile]] ? ("Cicile" est eployî dins l' pådje [[Les Memweres d' on Namurwès sol vî Nameur]])
* [[sint Djerlaxhe]]
* [[sint Djhan]]
* [[sint Djôr]] (li prononçaedje di [[Sint-Djôr-so-Mouze]] (''Djwèr'') mostere ki ça dvreut normålmint esse "Djoir" (çou k' est lodjike avou totes les ôtes ekivalinces fr:o{r,s} <-> oi{r,s} (moirt, foirt, coisse,...) mins come on n' ritrove nole pårt d' ôte les prononçaedjes ki corespondrént à "Djoir" ci n' est nén ritnou)
* [[sint Djôzef]]
* [[sint Djri]] (Dj(i)ri) (rl a: [[Sour-Sint-Djri]])
* [[sint Djuråd]]
* [[sint Dnis]] ou [[sint Dni]] (i fåreut decider eyet mete tos les nos d' plaece k' i gn a avou ç' no la del minme manire)
* [[sint Dônat]]
* [[sint Elwè]] ou [[sint Eloy]]
* [[sint Gubiet]]
* [[sint Guilin]]
* [[sint Lambiet]]
* [[sint Luk]]
* [[sinte Mareye]]
* [[sint Mårtén]]
* [[sint Mitchî]]
* [[sint Monon]]
* [[sint Nicolai]]
* [[sinte Ôde]] ou [[sinte Oude]] (pol no d' plaece el [[province do Lussimbokr]], l' UCW dene "[[Sinte-Oude|Sinte-Oûde]]")
* [[sint På]]
* [[sint Pire]]
* [[sint Rmåke]] (R(i)måke)
* [[sint Rmey]] (R(i)mey)
* [[sinte Wådrou]]
* [[sint Rok]]
* [[sint Såveu]]
* [[sint Sevrin]]
* [[sint Siervais]] ou [[sint Servå]] (li pådje [[Djer (aiwe)]] a-st on loyén [[Sint-Servå-Lin]]; li walon "å" pol francès "ai" est assez corant (påye, åjhey (''aisé''), måjhon, håye, Fråne (''Fraisnes'', e payis walon, e payis picård li minme no d' plaece si dit ''Fraine'')) ou co [[sint Serwai]] (prononçaedje diné dins l' ''code postal walon'' d' l' UCW)
* [[sint Sinforyin]]
* [[sint Simeyon]]
* [[sint Stache]] ou [[sint Statche]] ?
* [[sint Ursmer]]
* [[sint Vå]]
* [[sint Vinçant]] ou [[sint Vincint]]
* [[sint Tibåd]]
* [[sint Houbert]]
* [[sint Serwai]]
** [[sints d' glaece]]
=== ôtes sints ===
(ça dvreut aler ôte pårt, djel mete chal pol moumint, djusk' a decider l' manire di scrire ces nos la; a moens k' i soeyexhe eto fiestis el Walonreye, adon les copyî chal å dzeur)
* [[sinte Adîle]] ou [[sinte Adéle]] ?
* [[sint Amand]]
* [[sint Antoenne]]
* [[sinte Bablene]] (???)
* [[sint Bnoet]] (fr: ''St Benoît''; si mot, k' a divnou on ptit no, c' esteut, dins l' tins, l' addjectif po dire beni/beneye, on trove co e walon "benoet(e)" dins "del benoete aiwe", dins "benoetî" (fr: bénitier) eyet dins on no d' plaece a Lidje, li "Vå Bnoete" (prononcî "Vaumneûte", fr: "Val Bénoît") ki mostere kel prumire voyale est spotchåve)
* [[sinte Catrene]]
* [[sint Clemint]]
* [[sint Crespin]]
* [[sint Djåke]]
* [[sinte Djetrou]] (fr: ''Ste Gertrude'')
* [[sint Djîle]]
* [[sint Djulin]] ou [[sint Djulyin]] ("Djulin" est eployî dins [[Adjeyant]])
* [[sinte Dorotêye]]
* [[sinte Feu]] (???)
* [[Sint Felyin]] (fr: '' St Feuillin'')
* [[sint Foyin]] (fr: ''St Pholien'')
* [[sint Grigwere]]
* [[sint Gui]]
* [[sint Leu]]
* [[sint Lidjî]] (ou sint Ldjî?) ([[Gåme]] a "Sint-Ldjî" pol sourd di [[Ton (aiwe)]]) ou co 'sint Ldjir'?
* [[sint Linåd]]
* [[sint Lorint]]
* [[sinte Luceye]]
* [[sint Må]] ou [[sint Måd]] ou [[sint Medåd]] (fr: ''St Maud, Médard'', i fåreut verifyî k' c' est bén les deus l' minme)
* [[sint Mår]] (fr: ''St Marc'')
** a noter ki, e walon, pa des côps on prononce on "r" pol prumî, pa des côps on n' è prononce nén pol deujhinme; mins si ça corespond bén a F. ''Médard'', adon ene cawete walone '''-åd''' est lodjike, on-z åreut [[sint Måd]] (femrin ''Måde''), dabôrd, eyet wårder l' sicrijhaedje d' on "r" po [[sint Mår]]
* [[sint Marcou]]
* [[sint Matî]] (fr: ''St Matthieu'')
* [[sint Moir]] (fr: ''St Maur'', vey si c' est nén l' minme ki [[sint Måd]]; dins l' côde postå UCW i gn a-st on ''Saint-Maur'' avou ''Sint-Maur'' come prononçaedje coinrece, mins d' après l' limero del posse ça sreut co bén e payis picård)
* [[sint Nicete]] (a cristianijhî l' [[Zivenbork]]
* [[sint Toumas]]
* [[sinte Wåbeu]] (???)
* [[sint Valintin]]
=== otès uzances ===
* [[Noyé walon]]
== Amagnîs et aboere walons ==
** L' [[Ome ås rodjes dints]]
** Li [[Spetin]]
* [[Fåve do vî vî tins]]
** [[Fåve di Bietlete]]
** Fåve di [[Araedjî tchesseu]]
** [[Fåve do violoneu et do leu]]
** Li [[fåsse tchesse]]
== cayets djuridikes do vî tins ==
| 