Pådje do codjowaedje e walon, purade les studes di codjowaedje des walons coinreces.

li tite do papî Delaite el BSLLW di 1882, ki shuveut l' ci da Doutrepont

Li codjowaedje e rfondou walon est moenné på rindjmint des viebes sorlon les trokes da Hendschel.

Sacwantès mwaisses rîles po tos les codjowaedjes e walon candjî

Aplicåcion del rîle des troes cossounes :

Prumirès rcwerances sol codjowaedje e walon candjî

Les prumîs tåvleas d' codjowaedjes do walon sont-st a trover :

Li prumire saye di groupaedje des viebes a stî fwaite pa Doutrepont.

Ricwerances sol codjowaedje e rfondou candjî

Li rfondaedje des codjowas a stî edåmé dins "Sacwants atåvlas po l' rashidaedje d' on cmon scrît lingaedje walon da Laurent Hendschel (1992). Ci-cial a-st atåvlé on sistinme des cénk trokes di viebes.

Il a stî diswalpé påzès tåvleas d' codjowaedjes da Stéphane Quertinmont (1996).

Li metaedje so les fis des tåvleas d' codjowaedjes e l' Aberteke da Lucyin Mahin date di 1999.

Li codjowoe otomatike da Pablo Sarachaga a stî metou en alaedje e 2003. Po les foirt disrîlés viebes (vini), i rote avou l' sistinme des troes bodjes.

El fén des anêyes 2010, li minme Pablo Sarachaga rashonna on nouzome fitchî so les codjowaedjes eplaidîs tocosté, avou l' såme di simplifyî li nombe di sôres di codjowaedje. Avou l' aidance da Julien Casters, les tåvleas d' codjowaedje des diferinnès sôres ont stî eplaidîs sol Wiccionaire walon.

Dinêyes so les codjowaedjes coinreces candjî

Les codjowaedjes des viebes ezès walons coinreces polèt candjî pår d' èn accint a l' ôte. Onk des viebes li pus candjant, c' est motoit "fé".

Les codjowaedjes coinreces sont corwaitåves ezès motîs u croejhetes, télcôp dins des lives fwaits rén k' po ça.

Sacwants rlevêyes candjî

Tot loucant 3 grands lives di codjowaedje, Gilliard (cinte), Stasse (levant), Francard (Nonne); eyet on ptit (Djivet), on s' aporçût :

  • li continwisté do walon est rimarcåve; on trouve les minmes viebes, avou les minmes sinses totavå. Les diferinces c' est å pus sovint cåze do francès.
  • dins l' codjowaedje lu-minme, dj' ô bén les sôres di viebes, les cis ki sont les pus les minmes tot avå sont les pus "disrîlés", come aler, poleur, ponre, ashir,...
  • end a eto tot plin ki sont pår les minmes tot avå.
  • et poy on balzinaedje -î/-er po on grand hopea d' viebes (mins ki s' codjowèt del minme manire, li diferince î/é metowe sol costé)
  • et cwand i gn a des codjowaedjes vormint diferins, c' est å pus sovint on viebe ripris do francès (come "conçuvwer" (dji conçwè, nos conçuvans, dji conçuvrè, ki dj' conçweve, dj' a conçu) el plaece di "conçure" (erîlé come porçure, shure,...: dji conçû, nos conçuvans, dji conçurè, ki dj' conçuve, dj' a conçuvou)
  • sovint eto, li grande diferince c' est dins l' cogne di l' infinitif (metans, "sey" / "esse", "pure" / "puwer", "tini" / "tinre").[1]

Hårdêyes difoûtrinnes candjî

Sourdant candjî

  1. Pablo Sarachaga, emile do 14 di may 2016