Betchfessî ô

Pol discramiaedje des årtikes avou l' mot « o », loukîz cial.

Li betchfessî ô, c' est on betchfessî scrijha ki rascovere des prononçaedjes ô (/oː/), ôⁿ (/õ/), on (/ɔ̃/) eyet oû (/uː/) et ou (/u/).

Li betchfessî oy rote a pô près come li betchfessî ô.

Egzimpes di mots

Les mots les pus corants, c' est trô, cô, côp, sô, sôle (k' a boevou dtrop), ôre : dj' ô bén, il ôt deur, ôte, hôt, sôre, tchôze, ôte.

Spårdaedje des accints

Li prononçaedje est foirt naziålijhî e l' Årdene (cåzu on, a té pont ki sacwants scrijheus scrijhèt "ON") eyet al bijhe di Tchålerwè eyet di Nameur (cåzu tot l' walon Braibant).

A Nameur, il est prononcî come on long O. Dabôrd, il est omofone des mots avou l' betchfessî å dins l' minme payis. Il a stî lontins scrît "au" (on trau, on "aute cau"). Il a stî rmetou dizo li scrijhaedje "ô" pa Jean Guillaume. Les mots k' el contnèt fourît-st eplaidî insi dins l' Motî namurwès da Lucyin Léonard.

Dins l' Payis d' Nivele eyet d' Vå-addé-Rozire, il est todi prononcî "oû" a tot côp bon.

E l' Årdene nonnrece, po sacwants mots, il est prononcî come e francès (coup, trou).

Li betchfessî ô si pout vey al tiesse d' on mot (ôre), come åy å coron (Wikt:trô).

Prononçaedje zero-cnoxheu

Li prononçaedje zero-cnoxheu si note sol Wiccionaire e AFE avou l' sene /õ/ metou po on rastrindou long O.

Egzimpes di prononçaedje:

• fô ^{aschoûtez lu}
• rôzî ^{aschoûtez lu}
• sô eyet sôz ^{aschoûtez lu}
• sprôte ^{aschoûtez lu}
• tchôd ^{aschoûtez lu}

Istwere do betchfessî ô

C' est onk des prumîs betchfessîs. Il aveut ddja stî atåvlé oficirmint dins l' franwal Walo + pa Jean Germain eyet Lorint Hendschel (1992).

Etimolodjeye

Å pus sovint, li betchfessî ô provént d' on longou "o".

• bôre (erî-rfwait "bora")
• cô (latén collum)
• côp (grek colaphos)
• fô (latén follis)
• ôre (latén audire divnou odire : dins l' vî latén "au" si dijheut "aw", mins radmint, on a dit "o")
• sô, sôle, sôlêye (latén "satullus" divnou saol)
• sô, sôdård (latén solidus)
• trô (gålwès tnoc, troc)
• vôte (latén volvita)

Gn a kékès foû rîles, ki vnèt etimolodjicmint d' on bodje avou l' shuvion "AL" k' a fornaivyî : divni "au" (aw), adon "o", adon "ô"...

• hôt (vî vî tîxhon *hauhaz × latén altus)
• ôte (latén alter)
• pô (latén paucu-)
• tchôd (caldus)
• tchôkî (latén calc-)

Hårdêye divintrinne

Sacwants disfondowes «ou» (scrîts da Adelin Lebrun).

Hårdêyes difoûtrinnes

• Des esplikêyes sol betchfessî ô (e francès)
• Sicole po ls efants avou l' betchfessî ô (e walon)
• Mots avou l' betchfessî ô dedja studyîs sol Wiccionaire