Soumey
Li soumey ou doirmaedje ou soctaedje, c' est èn estance des djins et di sacwants biesses, la ki l' cervea (et l' restant do coir) si rpoize. On dit k' el djin ou l' biesse doime ou soctêye.
Soumey et tournantes biyolodjikes candjî
Les djins e les biesses di djoû doirmèt tins del nute.
Les biesses di nute doimnut do djoû.
Les fordoirmants (sodoirmants, oûsses, evnd.) doimnut tot l' ivier.
Sôres di soumey ås djins candjî
Li soumey ordinaire ou londjin soumey arive après ene djournêye di woeye, purade al nute. Les ouys sont clôs. Li djin est å pus sovint stindowe, avou les musses ene miete distinkyîs. Li cour bate pus doûçmint. Li corant ki passe dins l' cervea, veyåve a l' EEG, est bas et avou des erîlêyès waches.
Totes les eures, et copurade divant di s' dispierter, gn a tot d' on côp des foitès waches electrikes ki passèt dins l' cervea. Årvierdimint, les musses si distinkièt pår. So kékes sigondes, li sudjet va fé çou k' on lome on sondje (reve, råvion), ki pout esse on tchôcmwår. C' est l' kitapé soumey.
Tins del djournêye, i pout gn aveur des moumints di ledjir soumey. On dit kel djin s' a essocté ou s' a enicté. Si c' est tins d' nonne, on dit k' ele fwait prandjire.
